Hai bài ca đi cùng năm tháng của cố nhạc sĩ Phan Nhân

Ca khúc “Hà Nội niềm tin và hy vọng” được nhạc sĩ Phan Nhân sáng tác vào tháng 12/1972 khi mà Hà Nội, thủ đô yêu dấu đang chìm trong khói lửa và đau thương. Sinh thời, cố nhạc sĩ từng kể rằng, từ sân thượng Đài Tiếng nói Việt Nam trên phố Quán Sứ, ông đã tận mắt chứng kiến cuộc đấu tranh quyết liệt và hào hùng của quân dân thủ đô đánh trả máy bay B52 của địch suốt 12 ngày đêm trong trận Điện Biên Phủ trên không.

Ca sĩ Quang Lý (giữa) đến viếng nhạc sĩ Phan Nhân vào chiều ngày 30/6 tại Nhà tang lễ TP. HCM. Ông là một trong những ca sĩ thể hiện thành công ca khúc “Hà Nội niềm tin và hy vọng”

Ông nhớ lại: bầu trời Hà Nội khi đó chìm trong khói lửa cùng tiếng rền vang của đạn bom. Rất nhiều mảnh B52 cháy rực, rơi lả tả trong không trung đỏ lửa và ngay lúc đó, ông đã xúc động mạnh mẽ và nghĩ ngay đến ca từ cùng người sẽ thể hiện bài hát mình đang nung nấu trong đầu. Trước đó, Phan Nhân nhiều lần định viết về Hà Nội để ghi dấu quãng thời gian ở đây. Ông tập kết ra thủ đô từ năm 1954 nhưng mãi đến năm 1972, chứng kiến ý đồ muốn hủy diệt Hà Nội của đế quốc Mỹ, nhạc sĩ mới có cơ hội thể hiện cảm xúc và suy nghĩ.

“Khi viết “Hà Nội niềm tin và hy vọng”, tôi không tham vọng nó trở nên nổi tiếng mà chỉ muốn viết lên suy nghĩ của một người trong chiến đấu, đã tự coi mình như người Hà Nội. Ca khúc được nhiều người biết đến nhưng bản thân tôi cảm thấy mình rất bình thường. Nó ra đời sau một chặng đường dài tôi đi cùng cuộc kháng chiến, không đơn thuần là cảm xúc nhất thời” – nhạc sĩ Phan Nhân cho biết.

Ngay sau khi ca sĩ Trần Khánh thể hiện ca khúc trên Đài Tiếng nói Việt Nam, “Hà Nội niềm tin và hy vọng” nhanh chóng được phổ biến khắp cả nước, trở thành niềm tự hào, xúc động của những người con thủ đô. Sau đó, ca khúc được rất nhiều nghệ sĩ thể hiện lại, trong đó phải kể đến Đức Tuấn, Mỹ Linh, Quang Lý, Lê Dung, Quang Thọ...

Khán giả bày tỏ tình cảm với cố nhạc sĩ Phan Nhân trong sổ tang

Với ca từ mượt mà, chất hào hùng đan xen lãng mạn, “Hà Nội niềm tin và hy vọng”của Phan Nhân trở thành biểu tượng của cảnh vật và con người thủ đô trong những năm tháng chiến tranh. “Nghe tiếng cười không quên niềm thương đau - một câu nhạc ngắn, một đoạn ca từ cô đọng trước những đoạn cao trào nhiều cung bậc cảm xúc như nhắn nhủ đến cả mai sau” ­- một khán giả chia sẻ cảm xúc.

“Hà Nội niềm tin và hy vọng” – Trần Khánh

“Mọi người khi nghe bài hát này ai cũng xúc động bởi nó quá sống động, quá chân thực. Họ như thấy được toàn bộ hình ảnh một Hà Nội anh dũng, hào hùng chống trả quyết liệt với giặc Mỹ, với một niềm tin tất thắng. Từ niềm tin mãnh liệt đó quân và dân Hà Nội đã thực sự “dệt nên tiếng ca át tiếng bom rền”” - nhạc sĩ Trần Quang Hải, con trai cố giáo sư Trần Văn Khê nói về tác phẩm của nhạc sĩ Phan Nhân.

Trước khi được biết đến với bản tráng ca mang tên “Hà Nội niềm tin và hy vọng”, nhạc sĩ Phan Nhân nổi tiếng với nhiều sáng tác cho thiếu nhi. Năm 1968, lần đầu ông hát “Chú ếch con” cho bạn bè văn nghệ sĩ nghe và góp ý. Bài hát được thai nghén trong quá trình nhạc sĩ chứng kiến cuộc sống sản xuất và chiến đấu của nhân dân các tỉnh Bắc bộ.

Hương Trà lúc tám tuổi, khi hát  “Chú ếch con” bằng cả tiếng Việt và tiếng Italy

Ca khúc “Chú ếch con” qua giọng hát Hương Trà

Nhạc sĩ Văn Dung nhớ lại hình ảnh Phan Nhân khi hát  “Chú ếch con” trước nhiều đồng nghiệp: “Ông hát lần thứ nhất rồi lần thứ hai. Ông như hóa thân vào từng cung bậc, tiết nhịp, bay bổng hồn nhiên trong suy nghĩ trẻ thơ”. Bài hát đoạt giải cao trong cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi năm 1969. Những năm 1990, “Chú ếch con” trở thành ca từ quen thuộc, yêu thích đối với trẻ em qua giọng ca của ca sí nhí Xuân Mai.

Ca khúc “Chú ếch con” qua giọng hát Xuân Mai

Bài hát cũng có một số phận đặc biệt khi cùng cô bé Hương Trà xuất ngoại trong cuộc thi Tiếng hát trẻ em quốc tế tổ chức tại trường Piccolo Coro ở Bologna (Italy). Năm 2003, “Chú ếch con” được thu vào album CD ca nhạc thiếu nhi mang tên “Zecchino d'Oro”.

“Biết bao thế hệ thiếu nhi, giờ trở thành bố mẹ, ông bà vẫn gắn bó với “Chú ếch con”. Biết bao nhiêu người Hà Nội sinh ra và trưởng thành trong khói lửa gắn bó với “Hà Nội niềm tin và hy vọng”. Nhạc sĩ đã trở thành một phần trong tâm hồn biết bao nhiêu người”, độc giả Huy Anh (TP. HCM) khẳng định.

 Nguồn: Vnexpress