Thiếu ca khúc chuyển ngữ: do công chúng không có nhu cầu?

Nguyên nhân khách quan: Hát tiếng Anh là xu hướng phổ biến trên toàn cầu

Dù đối với phần lớn khán giả theo dõi chương trình truyền hình hiện nay, việc thưởng thức và hiểu ý nghĩa những ca khúc tiếng Anh là một việc khó, cả vì rào cản ngôn ngữ và cả vì cách phát âm tiếng Anh không chuẩn của người hát nhưng các thí sinh chương trình truyền hình vẫn “liều lĩnh” lựa chọn thể hiện các ca khúc quốc tế. Thực tế này khiến nhiều người phải đặt câu hỏi là tại sao họ không chuyển ngữ ca khúc như các ca sĩ thập niên trước thường làm để gần gũi hơn với khán giả.

Trả lời câu hỏi này, nhiều nhà chuyên môn cho biết, nguyên nhân đầu tiên có lẽ là do người trình diễn muốn cố gắng bắt chước sao cho giống bản gốc nhất. Nhưng nguyên nhân lớn nhất có thể là do các thí sinh này muốn sử dụng bài hát tiếng Anh nguyên bản để có cơ hội “phô diễn” kỹ thuật thanh nhạc cùng giọng hát của mình. Và điều này đã được chứng minh qua sự thành công của Uyên Linh (Thần tượng Việt Nam 2010), Hương Tràm (Quán quân Giọng hát Việt 2012), Đinh Hương (Á quân Giọng hát Việt 2012)…

Uyên Linh là một trong những thí sinh thành công khi hát nhạc tiếng Anh

Thậm chí, trong các chương trình ca hát dành cho trẻ em, khán giả cũng thấy nhiều tài năng nhí cố chứng tỏ tài năng của mình qua những ca khúc tiếng Anh thời thượng…

Còn theo nhạc sĩ Trần Minh Phi thì đây là một xu hướng chung của thế giới. “Không nhìn đâu xa, hãy nhìn vào nền âm nhạc của nước trong khu vực. Họ không chỉ thường xuyên chèn vào bài hát của mình những đoạn điệp khúc bằng tiếng Anh, hay đặt tên bài hát bằng tiếng Anh mà còn hát hoàn toàn bằng tiếng Anh, thay vì tiếng bản ngữ. Cho nên Vpop cũng bị ảnh hưởng và lâu dần dẫn đến hiện tượng ca sĩ không còn hứng thú hát bài hát chuyển ngữ nữa” – nam nhạc sĩ phân tích.

Cùng chung nhận định, nhạc sĩ Lê Quang cho biết: “Bây giờ giới trẻ thích hát nhạc tiếng Anh nguyên bản nên công việc chuyển ngữ đã không còn hợp thời nữa. Đặc biệt khi hiện nay, việc tiếp cận với các ca khúc tiếng Anh trên thế giới là quá dễ dàng, do vậy, hát chuyển ngữ là lựa chọn quá mạo hiểm”.

Nguyên nhân chủ quan: Do khó khăn từ việc xin tác quyền

Theo phân tích của nhạc sĩ Việt Anh thì khi nghe nhạc, quan trọng nhất vẫn là phải hiểu nội dung bài hát. Thế nhưng chuyển ngữ ca khúc nước ngoài trong tình hình hiện nay không phải là việc dễ dàng do Việt Nam đã là thành viên của Hiệp hội Bản quyền âm nhạc quốc tế. Điều đó có nghĩa là nếu muốn đặt lời hay chuyển ngữ các ca khúc quốc tế thì ca sĩ phải mất khá nhiều công và chi phí xin tác quyền, có thể lên tới hàng chục ngàn USD.

Gần đây nhất, khi bộ phim “Hậu duệ mặt trời” gây “sốt” tại Việt Nam, kéo theo đó là sự đi lên mạnh mẽ của các ca khúc OST thì một số ca sĩ đã chuyển ngữ và hát lại, tuy nhiên, họ đều gặp rắc rối về mặt bản quyền nên chỉ có thể phát hành online.

Cũng có trường hợp ca sĩ tìm mua bản quyền ca khúc nước ngoài mà mình yêu thích để chuyển ngữ nhưng như lời Lâm Thành Kim (quản lý ca sĩ Bảo Anh, từng tìm mua bản quyền ca khúc “Be my lover” cho cô) thì: “Đó là một quá trình rất mất thời gian và khó khăn, nếu không đủ kiên nhẫn sẽ dễ bỏ cuộc”.

Ca sĩ Ái Phương, người đã thực hiện việc chuyển ngữ ca khúc “Everything” trong “Hậu duệ mặt trời” đã phải thừa nhận, việc chuyển ngữ dù hay cỡ nào cũng không thể giữ được toàn bộ tinh thần của ca khúc gốc. Hơn nữa, ca sĩ, nhạc sĩ trẻ hiện nay muốn có và cần làm là những ca khúc thuần Việt nên ca khúc chuyển ngữ chưa cần thiết đối với họ.

Ái Phương cho rằng: thể hiện ca khúc chuyển ngữ khó truyền tải được tinh thần của ca khúc gốc

Đã có nhiều năm lăn lộn trong làng nhạc với nhiều ca khúc được công chúng yêu mến, nhạc sĩ Đỗ Bảo khẳng định: “Tuy có nhiều lý do để giải thích cho việc thiếu vắng dòng ca khúc nhạc ngoại lời Việt nhưng tôi dám khẳng định việc chuyển ngữ cho các ca khúc ngoại vẫn còn nằm trong nhu cầu và sự quan tâm của công chúng bởi ngôn từ mới là cái truyền đạt cảm xúc một cách trực diện và rõ ràng nhất”. “Và điều này vẫn đòi hỏi các nghệ sĩ phải đáp ứng bởi suy cho cùng, nghệ thuật là để phục vụ công chúng” - vị nhạc sĩ nổi tiếng khẳng định.

Nguồn: nld.com.vn