Thảm họa âm nhạc không đáng sợ, đáng sợ hơn cả là... 'xa mợ', 'hựng hợ'

Thị trường âm nhạc Việt Nam hiện tại không chỉ vướng phải nhiều chỉ trích khi nhạc nhảm, nhạc chế tràn lan… Một trong những biểu hiện suy thoái của âm nhạc chính là cách viết nhạc của nghệ sĩ đang quẩn quanh trong hai chữ “cưỡng âm”.

Biểu hiện của "cưỡng âm" trong âm nhạc rất da dạng

Rất nhiều sáng tác của nghệ sĩ trẻ, được biết đến và được mệnh danh là “hit maker” vướng phải tình trạng “cưỡng âm” ca từ, gây lùng bùng khó hiểu cho người thưởng thức. Đa số những chữ bị cưỡng âm (viết đúng là dấu sắc hoặc ngã nhưng khi hát lên nghe thành dấu huyền hoặc nặng hay không dấu) lại rơi vào những từ dễ hiểu sai nghĩa, đôi khi ngược nghĩa.

Như bài hit “Em gái mưa” của Hương Tràm. Ngay những câu đầu tiên đã thấy “cưỡng”: “đành” mất hi vọng (lời hát là đánh mất hi vọng), lần “đâu” gặp nhau dưới mưa (lần đầu) , “tinh cám” dầm mưa (tình cảm dầm mưa...). Hoặc trong đoạn giữa, “trơi” đất như rung chuyển một người vỡ “mông” (lời hát là trời đất... vỡ mộng). Những cách phát âm ngô nghê vô tình khiến câu chữ của bài hát vô nghĩa, khiến người phân tích phải bật cười thích thú.

Trong bài hit khác của Quán quân Vietnam Idol 2015 Trọng Hiếu - "Một lần", nếu nghe nhạc mà không nhìn vào dòng chữ chạy tiếng Việt trong MV có lẽ sẽ khó đoán được ca sĩ đang hát gì. Lý do không phải chỉ vì Hiếu phát âm tiếng Việt chưa chuẩn lắm, mà còn bởi nhiều chữ bị cưỡng âm: cảm thấy âu lo nghe ra “cam thây âu lo”, ảo ảnh thành “ào ành”, dối gian thành “dôi gian”.

Trong những bài hit khác, dễ tìm thấy những chữ bị cưỡng âm như: anh chưa thể “ngù đươc” (anh chưa thể ngủ được trong “Yêu em rất nhiều”), thay “đôi bàn” thân (thay đổi bản thân trong “Không thể yêu ai được nữa”), “tàn biên” trong cõi mơ (tan biến trong cõi mơ ở “Lạc trôi”)...

Trào lưu gia nhập thị trường âm nhạc châu Á khiến nhạc Việt không hiếm các trường hợp “nhạc Hàn – lời Việt”. Điều này dẫn đến một thực tế, trong khi giai điệu âm nhạc Hàn Quốc vốn dĩ đã quá khó để có thể ráp lời Việt thì ca sĩ Việt vẫn vô tư phát âm “lập lòe” khiến ca khúc trở nên những thảm họa âm nhạc.

Nói đâu xa, trong hai ca khúc mới đây của Chi Pu – một diễn viên lấn sân âm nhạc – cũng vướng phải tình trạng “cưỡng âm” nặng nề. Cách phát âm vốn dĩ không thành thạo của cô nàng hotgirl khi ráp với giai điệu đậm chất Kpop, kết hợp với cách viết lời khó hiểu của Trang Pháp là lý do khiến ca khúc nhanh chóng được gắn mác “thảm họa”.

Không khó nhìn thấy những bình luận chê cười của fan, khi Chi Pu vô tình hát thành “xa mợ”, “hưng hợ”, “mịm cượi”, “tuyệt vợi”… (“Từ hôm nay”). Vốn dĩ giai điệu của các ca khúc đậm chất Kpop đã rất khó để viết lời thì việc tình trạng cưỡng âm của tiếng Việt vô tình phá hủy chất lượng của một bài hát.

Trang Pháp là người chắp bút cho hai ca khúc nhạc Hàn, lời Việt của Chi Pu

Nếu âm nhạc trước đây, mọi sáng tác đều quá đỗi khắc khe và chuẩn mực thì hiện tại, việc chạy theo thị hiếu thị trường cùng với sự ra đời ồ ạt của nghệ sĩ khiến các nhạc sĩ trẻ không đủ sức trau chuốt từng sản phẩm. Đây cũng chính là nguyên do lớn nhất khiến nghệ sĩ vướng phải tình trạng những ca từ… vô nghĩa, ngược nghĩa. Dễ thấy, hầu hết các nhạc sĩ như Mr. Siro, Nguyễn Hồng Thuận, Trang Pháp,… là người đứng sau chắp bút cho những ca khúc trên.

Mr. Siro - người được mệnh danh "hit maker" của Việt Nam

Một lý do khác, đến từ bản thân nghệ sĩ thể hiện ca khúc. Vốn dĩ ca từ trong nhạc Việt được đánh giá là vô cùng khó để phát âm, là một thử thách đối với các nghệ sĩ ngoại quốc… tuy nhiên trình độ của nghệ sĩ Việt lại không đủ sức để phát âm đúng những ca từ được nhạc sĩ viết nên.

Theo một số nhạc sĩ, sở dĩ hiện tượng cưỡng âm xuất hiện nhiều như hiện nay có thể vì vốn từ của người viết trẻ chưa phong phú, hoặc chỉ chạy theo giai điệu, chỉ tập trung viết phần nhạc cho thật hay, nhịp thật “đã”, ca từ chỉ là phụ và đôi khi ca sĩ xử lý chưa tinh tế.

Nhạc sĩ trẻ là một trong những người tạo ra "trào lưu cưỡng âm" của nhạc Việt

Có thể nói, khán giả là người tiếp thu và thẩm thấu sự thay đổi của nền âm nhạc. Nếu trước đây, mọi tiến triển của âm nhạc đều đi theo một chiều hướng tích cực, được chăm chút thì hiện tại các ca khúc nhạc thị trường đang phá vỡ kết cấu đó. Rất nhiều bài hát đang xây dựng theo hướng "viết mà không biết viết gì, hát mà không biết phát âm sao". Nếu không có một sự bứt phá và thay đổi, khán giả Việt Nam sẽ bị chính nền âm nhạc nước nhà "đầu độc" trong một ngày không xa.