Quảng cáo trong MV nhạc Việt: thương mại hoá đang dần trá hình nghệ thuật

Quảng cáo và giải trí: mối quan hệ cộng sinh cùng có lợi

Năm 2016 là cột mốc quan trọng đánh dấu sự phát triển vượt bậc của lĩnh vực Digital Marketing ở Việt Nam khi hàng loạt ông lớn bắt đầu lấn sân vào showbiz, mà cụ thể là bắt tay hợp tác với những tên tuổi nổi tiếng để thực hiện chiến lược kinh doanh cùng có lợi.

Đầu tiên là việc mời các ca sĩ hot nhất hiện nay như: Sơn Tùng M-TP, Đông Nhi, Tóc Tiên, Isaac, Hồ Ngọc Hà,… làm người mẫu thương hiệu. Tiếp đó là việc tài trợ chính sản phẩm của hãng trong các hoạt động nghệ thuật và cuộc sống đời thường cho người nổi tiếng trước đó đã được "chọn mặt gửi vàng". Và cuối cùng là đầu tư, chi phối sự xuất hiện của "con đẻ" trong MV ca nhạc của các nghệ sĩ đó. Điển hình phải kể đến những cái tên "thông minh" và nổi bật nhất hiện nay như: OPPO với nhiều gương măt thương hiệu như: Sơn Tùng, Hồ Ngọc Hà, Tóc Tiên… hay Samsung cũng chọn Đông Nhi, Isaac làm người mẫu quảng cáo cho mình...

Hồ Ngọc Hà là gương mặt vàng được OPPO lựa chọn khi cho ra mắt sản phẩm OPPO F1 Plus

Nữ ca sĩ Đông Nhi cũng là sao được Samsung "chọn mặt gửi vàng"

Với các ông lớn, đây là sự đầu tư khôn ngoan và có lợi ích lâu dài bởi so với việc mời một mẫu quảng bá sản phẩm thì đầu tư vào MV ca nhạc để sản phẩm của mình xuất hiện tạo được hiệu ứng rộng rãi và "sống" lâu hơn. Thực tế, dù băng rôn, poster xuất hiện dày đặc trên các con phố thì cũng không thu hút sự chú ý bằng một hình ảnh được người nổi tiếng lăng xê trong các MV ca nhạc. Điển hình là việc Biti’s Hunter tưởng như đang sắp bị khai tử, chỉ sau hiệu ứng "Lạc trôi" của Sơn Tùng M-TP đã sống dậy mạnh mẽ và trở thành sản phẩm được giới trẻ săn lùng.

Khi hợp tác với phía nghệ sĩ, các thương hiệu lớn đã rất thông minh khi hiểu được xu thế "thần tượng" một ai đó của giới trẻ bởi chỉ cần thần tượng dùng gì, người hâm mộ sẽ quyết tìm mua bằng được và vô hình chung các MV ca nhạc đã tạo nên mối liên kết giữa người dùng và nhà sản xuất qua chính nghệ sĩ họ yêu mến.

Ngược lại, chỉ cần gật đầu hợp tác, các ca sĩ sẽ có được một số vốn lớn để đầu tư vào chất lượng các sản phẩm âm nhạc của mình. Thậm chí, dù các nhãn hiệu chỉ xuất hiện trong vài ba khung hình thì các nghệ sĩ đã được thoải mái sáng tạo nghệ thuật hay có được "bàn đạp vững chắc" về vốn để tiên phong trong việc sản xuất những MV theo xu hướng mới. Đặt trong thời đại nhạc số như hiện nay, khi mà lợi nhuận từ Youtube là nguồn thu vô tận, MV càng hot thì số tiền các ca sĩ bỏ túi được càng nhiều. Vừa có được vốn đầu tư, vừa thu được khoản lớn từ các kênh nghe/xem nhạc trực tuyến, các ca sĩ không ngần ngại để các thương hiệu thâm nhập vào các sản phẩm nghệ thuật của mình. 

Nghệ thuật quảng cáo trong MV: có mà như không

Quảng cáo trong MV không xấu – đó là lời khẳng định của nhà sản xuất, ca sĩ Ông Cao Thắng. Bởi xét về mối quan hệ cộng sinh giữa quảng cáo và giải trí, nếu được sử dụng đúng cách, cả 2 bên sẽ cùng hỗ trợ nhau. Vấn đề quan trọng nằm ở bàn tay khéo léo của người đạo diễn khi phải biết cách đưa nhãn hiệu vào MV ca nhạc một cách tự nhiên và phù hợp, thuận lợi đi theo mạch truyện và không làm mất đi tính logic trong nội dung. 

Nói đến nghệ thuật quảng cáo trong MV thì không thể thiếu cái tên Sơn Tùng M-TP bởi chính nam ca sĩ là một trong những người đã "vợt" lại sự sống cho nhãn hiệu Biti’s Hunter. "Lạc trôi" và "Nơi này có anh" là minh chứng tiêu biểu nhất. Trong "Lạc trôi", chỉ cần một chi tiết nhỏ: đôi giày hiện đại xuất hiện chớp nhoáng trong MV cổ trang tạo nên sự đối lập độc đáo đã đủ khiến người xem phải tò mò tìm hiểu và khi cái tên Biti’s Hunter được tìm ra là nhà đầu tư đã đạt được mục đích. Sự thật sau đó, nhãn hiệu này đã thực sự cháy hàng sau hiệu ứng Sơn Tùng M-TP.

Đôi giày hiện đại "lạc trôi" vào MV cổ trang của Sơn Tùng đã tạo nên được cơn sốt truyền thông cho nhãn hiệu Biti's Hunter 

Trong MV đẹp như phim ngôn tình "Nơi này có anh", dù biết Tùng vẫn đang quảng cáo cho thương hiệu giày nhưng khán giả dường như không hề thấy khó chịu vì hình ảnh quảng cáo được lồng ghép vào khá tinh vi với mật độ vừa đủ để công chúng nhận biết được tên nhãn hiệu mà không bị phô. Đặc biệt, việc quay những bước chân trong MV này lại có dụng ý nghệ thuật khi tái hiện lại câu chuyện lãng mạn đi qua nhiều vùng đất đẹp của Hàn Quốc.

Hình ảnh quảng cáo có tính nghệ thuật trong MV "Nơi này có anh" của Sơn Tùng M-TP

Là gương mặt thương hiệu của nhãn hàng OPPO, Hồ Ngọc Hà cũng biết cách làm vừa lòng nhà đầu tư khi đưa hình ảnh chiếc điện thoại vào phim ca nhạc "Gửi người yêu cũ". Trong suốt 17 phút, chiếc điện thoại trở thành vật bất ly thân của tổng biên tập tạp chí Women do Hà Hồ hoá thân, song hành trong công việc, cuộc sống hàng ngày của nữ ca sĩ. Có vẻ như ê-kíp của "nữ hoàng giải trí" đã rất thông minh khi biết cách lồng ghép câu chuyện trong phim ngắn với thương hiệu OPPO để nó được xuất hiện một cách hợp tình hợp lý: dùng để báo thức, tâm sự với người bạn thân, bàn công việc, đặc biệt là để nhớ lại quá khứ còn mặn nồng của mối tình đã nhạt ở hiện tại…

Chiếc đoạn thoại của nhà tài trợ xuất hiện khá nhiều trong 17 phút phim ngắn "Gửi người yêu cũ" của Hồ Ngọc Hà

Hà Anh Tuấn và Bích Phương cũng mới có sự kết hợp ăn ý trong một ca khúc mới của nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong "Cuộc đời là những bước chân". Từ hình ảnh đôi Biti’s huyền thoại của giới trẻ chục năm về trước đến sự thay đổi ngỡ ngàng của đôi Hunter hiện đại đều được đưa vào trong MV một cách khéo léo. Xuất hiện nhiều với mật độ khá dày đặc nhưng khán giả lại có cảm giác đôi Biti’s đang kể câu chuyện của đôi bạn trẻ từ khi còn chớm nở những rung động đầu đời đến khi có duyên quay lại khi những bước chân cùng tìm về kỉ niệm thời ấu thơ. 

Đôi Biti's huyền thoại được đưa vào trong MV "Cuộc đời là những bước chân" mang tính nghệ thuật cao

Quảng cáo lộ liễu trong MV: nghệ thuật đang dần thương mại hoá

Là người từng thực hiện nhiều MV có tài trợ của các nhãn hiệu nổi tiếng, đạo diễn Vũ Lâm tiết lộ, nhà tài trợ thường có quyền quyết định 50% trong video và "vai trò của đạo diễn lúc này là phải... ngoan, vì họ bỏ tiền ra thì phải được thứ họ muốn". Đạo diễn Vũ Lâm cũng cho biết thêm, bản thân nhãn hàng có khi không cần biết tương lai MV đó sẽ đi về đâu, chỉ cần bảo vệ bằng mọi giá hình ảnh sản phẩm của mình. Cũng chính vì vậy, nhiều nhà tài trợ đang có xu hướng chọn đạo diện họ thích để làm việc cho dễ.

Thực tế, khi phía nhãn hiệu đầu tư số vốn càng lớn thì bên ca sĩ càng bị hạn chế về quyền tự chủ và nội dung MV cũng bị chi phối bởi xu thế càng xuất hiện nhiều hình ảnh sản phẩm càng tốt. Thế mới có chuyện MV ca nhạc không khác gì như đang quảng cáo trá hình.

Là bản hit giúp Soobin Hoàng Sơn đổi đời, người hâm mộ càng kì vọng bao nhiêu vào MV "Phía sau một cô gái" thì càng thấy thất vọng bấy nhiêu bởi mật độ xuất hiện dày đặc của chiếc điện thoại Huawei – nhà tài trợ chính đến mức lộ liễu. Bỏ qua lối diễn xuất còn non của 2 diễn viên chính hay nội dung có phần nhạt trong MV, thứ duy nhất còn đọng lại chính là việc khán giả ngán ngẩm khi chiếc smartphone do Soobin làm gương mặt thương hiệu choán phần lớn các khung hình, đặc biệt là những góc cận cảnh hay room vào tính năng chụp ảnh được cho là không cần thiết. Trước đó, MV "Đi để trở về" của Soobin cũng bị đánh giá là thương mại khi quảng cáo quá lố cho một thương hiệu giày, để nó đồng hành trong mọi cảnh quay.

Hình ảnh được cho là quảng cáo một cách lộ liễu tính năng chiếc điện thoại do Soobin Hoàng Sơn đang làm gương mặt đại diện

Nếu so với Đông Nhi hay Bảo Thy, quảng cáo trong MV của Soobin vẫn được tính ở mức chấp nhận được bởi 2 cô ca sĩ này còn công khai tên thương hiệu trong sản phẩm âm nhạc của mình.

Với Đông Nhi là chiếc điện thoại Samsung Galaxy Apink

Bảo Thy lại là bộ trang điểm L’Oreal Paris trong MV "Chậm là ế"

Khi mà các MV ca nhạc đang có xu hướng bị thương mại hoá bởi các thương hiệu quảng cáo, khán giả là người chịu ảnh hưởng sau cùng, bởi thứ họ muốn là đứa con tinh thần mang tính nghệ thuật của một người nổi tiếng chứ không phải một clip quảng cáo trá hình mang tên thần tượng. Thừa nhận lợi nhuận là yếu tố sống còn ngay cả với ngôi sao hạng A trong showbiz nhưng nếu quá dễ dãi để thương hiệu chi phối, thao túng nội dung MV, các nghệ sĩ đang "lừa" hàng loạt khán giả bằng thứ nghệ thuật đội lốt thương mại này.