Papa- Hãy hát về cha nhiều hơn nữa

“Papa” tuy vắng mặt trên mọi bảng xếp hạng thời bấy giờ nhưng mỗi khi nghe đến giai điệu đoạn nhạc dạo và những câu hát bắt vào nhịp đầu tiên, người ta lại bất chợt nhận ra chút gì đó rất thân quen…

(Ngày qua ngày cha yêu đều làm việc vất vả, để thanh toàn những hóa đơn cho gia đình, để cho chúng con được ăn no mặc ấm. Và hàng đêm cha sẽ đưa con vào giường, đặt lên trán con một nụ hôn ấm áp. Con chìm vào giấc ngủ say sau những lời cầu nguyện cùng cha)

 

Câu hát hết sức giản dị, bắt nguồn từ những điều rất thật và rất gần trong cuộc sống. Đó là hình ảnh một người cha cần cù, chăm chỉ, miệt mài lao động để mang về cơm no, áo ấm cho gia đình. “Papa” được yêu thích cũng vì lẽ đó, bởi vượt qua cả những rào cản về ngôn ngữ, về lối sống, văn hóa của mỗi quốc gia, những người cha trên khắp hành tinh này, ai cũng đều nhận chung một bổn phận mà từ thuở khai sinh ra trời đất, Thượng Đế đã trao nó vào tay người đàn ông, đó là làm chỗ dựa, làm trụ cột cho gia đình nhỏ bé của mình.

(Lớn lên bên cha tôi không cần lo lắng
Thời gian cứ thế trôi
Năm tháng vùn vụt qua
Cha đã có tuổi và tôi cũng lớn khôn)

Từ xưa đến nay vốn cứ nhắc đến công lao dưỡng dục sinh thành, người ta phần lớn vẫn hay lấy hình ảnh người mẹ. Bởi tình cảm giữa mẹ và con là thứ tình cảm tự nhiên, được nuôi dưỡng bằng 9 tháng 10 ngày mang nặng đẻ đau rồi bế bồng chăm sóc. Bản chất của người mẹ là luôn âu yếm, dịu dàng. Bởi vậy mà sợi dây tình cảm đó lớn lên không cần lý do, không cần xúc tác, nó hiện hữu như thể chỉ cần với tay ra là có thể chạm tới được. Nhưng với cha thì khác, bản chất của tình cảm vẫn là sự ruột thịt, tuy được biểu hiện nhiều hơn bằng lý trí. Chính vẻ ngoài mạnh mẽ, vững chai của cha là sự uy nghiêm với con cái nhưng cũng mang lại cảm giác an toàn, tin cậy.

 

Người ta vẫn có câu “Có cứng mới đứng đầu gió”, đó là hình ảnh miêu tả đúng đắn nhất về cha. Tình cảm cha con, vẫn đậm đà, thiêng liêng, nhưng nó sâu lắng và trừu tượng hơn bởi nó ẩn nấp sau những nhiệm vụ mà phải qua thời gian trưởng thành lâu lắm, con cái mới có thể thấu hiểu và trân trọng được. Đó có lẽ cũng chính là cảm xúc của Paul Anka khi ông viết ca khúc “Papa”, lúc ấy ông 33 tuổi, cái tuổi đủ chính chắn để bản thân sẵn sàng trở thành một người cha và hiểu thấu tình yêu của cha dành cho mình thuở thơ bé. Vì sau đó, ông viết rằng…

(Rồi một ngày cha gọi tôi đến nói
"Con trai, ta tự hào về cách con khôn lớn
Giờ hãy sống cuộc sống của riêng con
Cha sẽ vẫn ổn thôi, hãy để cha một mình"

Mỗi khi tôi hôn những đứa con của mình
Những lời cha nói lại vang lên chân thực
" Bọn trẻ sống bên con
Chúng sẽ trưởng thành và rồi một ngày cũng sẽ rời xa con"
Tôi ghi nhớ mọi điều cha đã nói
Mọi ngày tôi đều sống như cha dặn
Đó là cách sống cha đã dạy cho tôi)

 

Sau những trải nghiệm của bản thân mình, Anka nhận ra những điều cha dạy thuở nhỏ đều đúng với tương lai. Đó là sự tuần hoàn của những thế hệ, sự kế thừa bổn phận của ông cha. Những đứa trẻ của ông rồi cũng sẽ lớn lên dưới bàn tay bao bọc, ông sẽ dạy lại chúng những điều cha ông xưa kia đã dạy và khi chúng lớn lên, những cô con gái sẽ trở thành mẹ, những anh con trai sẽ trở thành cha. Lũ trẻ của chúng sau này sẽ là sự phản chiếu tuổi trẻ của ông trong quá khứ.

Trên thực tế, cuộc hôn nhân đầu tiên vào thập niên 60 đã mang đến cho ông 5 cô công chúa xinh đẹp. Nhưng hai người đã sớm chia tay sau 37 năm chung sống, những cô con gái của Paul khi ấy cũng đã đủ lớn khôn. Mãi đến năm 60 tuổi, với cuộc hôn nhân thứ 2, Paul mới có con trai. Ông nói rằng: “Cảm giác khi có con trai thật khác lạ, đặc biệt là khi đã ở tuổi 60. Đứa bé này, Ethan, đã khiến tôi trở thành con người khác”.

Có một sự liên kết mơ hồ giữa lời nói của Anka và ca khúc “Papa”. Có lẽ, ông đã chờ đợi đứa con trai này từ rất lâu để có thể dạy dỗ và yêu thương nó như cha ông đã yêu thương ông khi xưa.

Bài hát mang đến những cảm xúc về tình cha con thiêng liêng, nhưng xen giữa nó vẫn có hình bóng của mẹ. Sự xuất hiện của người mẹ đã làm hoàn thiện bức tranh gia đình mà Anka muốn vẽ. Mặc dù kí ức về bà là một kỉ niệm buồn…

“I could tell
That mama wasn"t well
Papa knew and deep down so did she
So did she
When she died
My papa broke down and cried
All he said was, "God, Why not take me!"

Every night he sat there sleeping in his rocking chair
He never went upstairs
All because she wasn"t there”

(Tôi sẽ kể lại câu chuyện buồn của gia đình mình
Sức khỏe của mẹ tôi đã yếu đi rất nhiều
Cha tôi hiểu điều đó nhưng vẫn âm thầm im lặng
Cho đến ngày mẹ sắp sửa ra đi
Rồi khi lúc mẹ ra đi mãi
Cha suy sụp và khóc thương rất nhiều
Ông chỉ luôn miệng tự trách bản thân "Chúa ơi vì sao người ra đi không phải là con"
Hằng đêm cha ngồi và thiếp đi trên chiếc ghế băng
Không bao giờ cha bước chân lên gác
Tất cả chỉ bởi một điều: mẹ đã không còn ở đó)

 

Có câu nói rằng: “Điều tử tế nhất mà một người cha có thể làm cho các con mình đó là yêu thương mẹ chúng”. Người cha trong bài hát cũng vậy, đằng sau vỏ bọc mạnh mẽ là một trái tim yếu đuối, dễ vỡ. Nước mắt chỉ rơi khi người phụ nữ của mình đã vĩnh viễn ra đi. Chi tiết ông thiếp đi trên chiếc ghế băng vì đã quá mỏi mệt và buồn bã là một hình ảnh mang nhiều sự ám ảnh cho người nghe.

Sự tử tế và tình yêu toát ra từ một tâm hồn cao thượng, người ấy được gọi là “papa”. Không giống như nhiều ca khúc khi viết về một người cụ thể với những câu chuyện cụ thể, các nhạc sĩ thường lấy tên riêng để đặt cho nhân vật của mình. “Papa”, tựa đề đơn giản nhưng sâu sắc, vừa được coi như một danh từ riêng, nhưng bản chất lại là danh từ chung chỉ người cha trong gia đình. Chính vì thế mà khi nghe ca khúc này người ta không thấy có khoảng cách, giống như đang nghe ca khúc viết về cha mình vậy.

“Papa” kết thúc bằng đoạn điệp khúc được lặp đi lặp lại, trong đó Paul Anka khép lại câu chuyện bằng giấc ngủ, nụ hôn ngọt ngào cùng những lời cầu nguyện. Giấc ngủ ấy gợi nhiều liên tưởng, có thể là một quãng kí ức trong quá khứ, cũng có thể là tác giả đang chỉ dẫn cho những khán giả của mình cùng tìm đến giấc ngủ để mơ về cha. Và nó sẽ ngân nga như vậy: