Bob Dylan và “mối duyên ngầm” với nhạc xưa

Trong danh sách những ca khúc mùa hè mà Tổng thống Mỹ Barack Obama yêu thích, có một ca khúc mang tên “Tombstone Blues”. Mặc dù không thuộc thể loại sở trường của Bob Dylan, folk, nhưng nhạc phẩm này cũng đại diện cho một giai đoạn “chuyển mình” của ông trong suốt sự nghiệp của mình. Bản danh sách được Nhà Trắng công bố năm 2015.

Thường được nhắc đến với hình ảnh nghệ sĩ bên cây đàn guitar cổ điển hay chiếc kèn harmonica nhưng đôi khi Bob cũng được người hâm mộ nhớ đến với hình ảnh một rocker, với cây guitar điện giữa những năm 60. Và cũng chính sự “đôi khi” ấy mà Bob thường khiến cho trào lưu nhạc folk mà ông theo đuổi “thất vọng”.

Năm 1979, Bob còn nghiêng hẳn sang thể loại Bigband với phong cách đồng ca cùng dàn kèn của mình, điển hình là album “Bob Dylan at Budokan”. Thử nghiệm tiếp theo của ông là những bản nhạc rap trong những năm 80. Cuối cùng, Bob lại trở về với Pop cổ điển.

Nhiều người cho rằng Bob vốn không có tài năng ca hát mà chỉ nên tập trung vào sáng tác. Điều đó có vẻ đúng bởi những nghệ sĩ khác cover lại các nhạc phẩm của ông hầu như đều gặt hái được những thành công vang dội hơn so với bản gốc. Cho đến khi Bob tung album “Shadows in the Night” thì mọi chuyện đã được làm sáng tỏ. Không sáng tác, ông chỉ tập trung vào thể hiện những bản Pop kinh điển mà Frank Sinatra từng hát những năm 50 – 60 và chứng minh được sự phủ nhận trước đó hoàn toàn là sai lầm.

Như vậy, Bob không chỉ có thể hát mà còn là một trong những giọng ca “đáng gờm” của thời đại. Những bản Pop vốn được hàng tá thế hệ nghệ sĩ cover lại cũng đều bị ông chinh phục, kể cả về giọng hát và hòa âm phối khí.

“Thừa thắng”, Bob lại tiếp tục khai thác tài năng của mình với album nhạc xưa “Fallen Angels” ra mắt hồi cuối tháng trước (20/5/2016). Không hiểu là trùng hợp hay cố ý, nhưng trong tổng số 12 ca khúc của album mới, đã có đến 11 nhạc phẩm từng được ghi âm bởi Frank Sinatra. Ông cũng không phải là người đầu tiên thử sức với những siêu phẩm đã trở thành “huyền thoại”. Trước đó, cả Annie Lennox, Martina McBride và Lady Gaga đều có những lần “đụng chạm” những “bậc tiền bối” của mình. Ngay cả Joan Baez, người từng có thời gian gắn bó thân thiết với Bob cũng từng ra đĩa “Dark Chords on a Big Guitar” cover lại những sáng tác trước đó của Natalie Merchant, Ryan Adams và nhiều nghệ sĩ thế hệ cũ.

Nhưng cover nhạc xưa vốn không phải là thế mạnh của Bob. Album thứ 10, “Self Portrait” của ông từng có bản cover ca khúc “Blue Moon” khiến nhiều người tranh cãi. Trước đó, năm 1967, bản cover “One for My Baby (One More for the Road)” mặc dù đã được thu nhưng phải mãi đến nắm 2014, nhạc phẩm này mới chính thức được phát hành.

Tuy nhiên, cái duyên với nhạc xưa của Bob còn thể hiện ở cách hát của ông. “Hát mà như không hát”, “hát như lời tự sự” vốn là thế mạnh của những nghệ sĩ thời trước. Khi nghe Bob, khán thính giả cũng có một cảm giác tương tự. Ông từng nói, “Nevertheless (tên một ca khúc của ông) vốn là một bản tự sự, một lời rủ rỉ của cặp tình nhân, hay nói đúng hơn, là của nhân vật ‘tôi’ trong câu chuyện ấy.”

“Tôi có thể đúng cũng có thể sai, có thể mạnh cũng có thể yếu, nhưng chỉ có một điều chắc chắn là tôi yêu em, cho dù thế nào đi chăng nữa”…

Kể cả trong “Shadows in the Night” sau này, khi phần lớn các ca khúc ai oán được Bob thay thế bằng những bản nhạc tươi vui hơn, như “That Old Black Magic”, thì chất “rủ rỉ” ấy vẫn còn đó, nhẹ nhàng như cơn gió thoảng, như hơi thở của người kể chuyện. Và ông vốn chẳng cần thể hiện kỹ thuật cao cấp gì mà để cảm xúc tự thăng hoa…