MTV – nhóm nhạc tạo nên “thời vàng son” của A cappella Việt Nam

Thế hệ 8x, 9x chắc chắn đã từng ngồi ngâm nga tận hưởng sự tuyệt vời của những ca khúc A cappella đình đám. Không ai khác, chính những huyền thoại như MTV, 5 Dòng Kẻ, Mắt ngọc, Thanh Lam… thể hiện.

Nhóm nhạc từng đưa A cappella đến với khán giả Việt - MTV

Chặng đường gian nan của A cappella tại Việt Nam

A cappella là dòng nhạc sinh ra dành cho các chàng ca sĩ da màu, bởi ngoài nội lực thuộc hàng “khủng” của giọng hát, các ca sĩ vận dụng thể loại này vào âm nhạc cũng cần kĩ thuật luyến âm cực kì tốt. Và thật hợp lý khi điều đó hội tụ đủ ở những ca sĩ da màu trên thế giới.

Tuy nhiên, điều mà những nhà nghiên cứu âm nhạc không thể “lường trước” được đó là sự lan rộng của trào lưu âm nhạc này vào châu Á một cách mạnh mẽ và nhanh chóng. Tại Châu Á thời điểm thập niên 90, phong cách A cappella phát triển mạnh ở Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản. Đến nay, A capella đã trở nên thịnh hành trong họat động âm nhạc biểu diễn, nhất là Nhật Bản và Hàn Quốc.

Rất ít ca sĩ vận dụng A cappella cho những ca khúc của mình vì độ khó trong bản phối và cách hát

Riêng tại Việt Nam, A cappella đã có mặt từ rất lâu và phát triển rộng rãi trong… giáo án của các trường nhạc.

Thời điểm đó cụm từ “A capella” chỉ được giảng dạy tại các nhạc viện như một môn học, dĩ nhiên với tính chất kinh viện. Đó là lý do dòng nhạc này tại Việt Nam không hề xuất hiện rầm rộ thời điểm Việt Nam bắt đầu mở cửa với quốc tế trong âm nhạc. Chính vì tính “phi thực tế” và khó nhằn của việc áp dụng phong cách này vào việc phối nhạc quá mới mẻ khiến nhiều nhạc sĩ phải “chào thua”. Đây cũng là một trong những điều ngăn cản bước tiến của A cappella tại Việt Nam.

Dù vậy, không nằm trên lý thuyết quá lâu, A cappella biến hóa vào âm nhạc thường thức Việt Nam cuối thập niên 90 với một làn gió mới mẻ. Và sự khai mở chỉ bắt đầu bởi cái tên MTV.

3 thành viên ổn định nhất của nhóm thời đỉnh cao

MTV – nhóm nhạc mở khóa cho những định kiến âm nhạc

Phải nói thêm về phong cách trình diễn A cappella, đó là nghệ sĩ chính có thể lựa chọn phong cách hát solo hoặc hòa quyện chung với nhóm bè. Phổ biến nhất vẫn là lối hát bè với nhiều giọng khác nhau. Chính điều này đã tạo động lực cho các nhóm nhạc mới nổi thời điểm đó áp dụng vào trong các sản phẩm âm nhạc mới. Nhóm nhạc tiên phong cho trào lưu hát A cappella tại Việt Nam không thể không nhắc đến nhóm MTV.

Nhóm MTV thời điểm mới ra mắt

Ban nhạc trẻ thử nghiệm A cappella đầu tiên có thể kể đến là MTV. Nhóm nhạc này với 4 chàng trai Lê Minh, Anh Tuấn, Trung Tùng (Phan Đinh Tùng), Hùng Vũ đã xuất hiện lần đầu tiên trong Chương trình "Xuân 2000" của đạo diễn Hữu Dũng tại Nhà hát Thành Phố. Nhưng phải đến gần nửa năm chạy ngược chạy xuôi các Bars, sân khấu ca nhạc,… con đường của MTV mới thực sự mở ra khi họ được nhạc sĩ Tuấn Khanh (sau này là Producer của nhóm) phát hiện và mời tham gia vào Chương trình ca nhạc “Ấn tượng Sài gòn 4” với bản A cappella “Trống Cơm”.

Chính lúc ra mắt bản A cappella đầu tiên có tên “Trống cơm”, MTV khiến cả làng nhạc Việt chấn động vì sự “chịu chơi” của một nhóm nhạc mới thành lập. Nhiều người yêu thích các bài A cappella của MTV chỉ đơn thuần vì nhạc cụ của họ từ âm thanh do miệng phát ra. Thậm chí khán giả vẫn còn hoang mang và như được khai sáng đến với phong cách âm nhạc mới mà họ nghĩ là điều không thể.

3 thành viên còn lại vẫn hoạt động sôi nổi, sau khi Phan Đinh Tùng rời nhóm

Điểm đặc biệt của MTV thời điểm đó là 4 giọng ca đều tập hợp được những chất giọng khác biệt, từ giọng nam trầm (Bass) đến trung và cao (Teno). Thế mạnh của MTV còn là những giọng hát được đào tạo bài bản, có sẵn bản năng âm nhạc thuộc vào hàng cao cấp. Những thành viên MTV lúc đó được cho là có thể tự theo đuổi nghiệp solo vì âm sắc giọng hát đã quá khác biệt.

Sau MTV là AC&M, 5 Dòng Kẻ. Các sáng tác được chọn để thể hiện theo phong cách A cappella chủ yếu là ca khúc của nhạc sĩ nổi tiếng như Trịnh Công Sơn, Thanh Tùng, Nguyễn Ánh 9. Nhưng đặc biệt, AC&M đã chọn những bài hát dân ca như “Trống cơm”, “Lý cây đa”, “Lý con sáo”, “Cò lả”… để thể hiện phong cách A cappella và đã khiến khán giả chú ý đến thể loại âm nhạc này. Sự xuất hiện của AC&M đã chính thức thổi bùng một ngọn gió mang tên A cappella đến đông đảo khán giả trẻ Việt Nam.

AC&M - thế hệ tiếp nối phong cách A cappella của nhóm MTV

Đỉnh cao của A cappella không thể không nhắc đến 5 Dòng Kẻ, nhóm nhạc mang làn gió mới mềm mại hơn trong việc định hình A cappella vào nền âm nhạc Việt Nam. 5 Dòng Kẻ tuy định hướng theo dòng nhạc world music, nhưng album đầu tay của nhóm mang tên “Tự tình ca” đã ghi đậm dấu ấn trong lòng công chúng với thể loại A cappella.

Việc sử dụng bộ gõ, âm thanh nhạc cụ mộc đã trở thành một xu hướng mới mẻ, khiến A cappella Việt Nam có hương vị rộn ràng, gần gũi và âm sắc tuyệt vời hơn.

5 Dòng Kẻ và việc áp dụng bộ gõ vào cách hát A cappella

Thời điểm đó, các ca sĩ và ban nhạc hát theo phong cách này chưa nhiều. Có thể kể đến một số ca sĩ, ban nhạc hát A cappella như: Ngọc Anh, Tam ca 3A, Con gái ("Trăng Chiều"), Ánh Tuyết, Hồng Nhung ("Một mình"), Thanh Lam (trong chương trình “Nắng lên”).

MTV trong ngày tái hợp

Tuy nhiên sau giai đoạn đó, A cappella đã trở thành dĩ vàng huy hoàng của nền âm nhạc Việt Nam. Sự trầm lắng của phong trào này không có nghĩa là A cappella đã hết sức hút mà hơn cả, việc ứng dụng A cappella cần trình độ, từ người phối nhạc đến ca sĩ trình diễn. Điều này đòi hỏi sự ăn ý trong giọng hát của nhóm nhạc hoặc nhóm bè. Chính vì điều đó, không có nhiều tên tuổi có thể áp dụng được điều này, A cappella cũng chìm vào lãng quên.

Nhiều nỗ lực của những nhà nghiên cứu âm nhạc trong việc đưa A cappella trở lại thời kỳ huy hoàng tại Việt Nam vẫn chưa có kết quả. A cappella hiện tại không còn là một phong cách hát gần gũi với người trẻ. Chỉ những người thực sự yêu nhạc và có trình độ cảm thụ âm nhạc cao tìm đến và thưởng thức. Và cũng không nhiều nghệ sĩ theo đuổi cách hát này nữa.

Dù vậy không thể không nhìn nhận A cappella có lẽ là một phong cách hát đáng được tiếp thu và phát huy, dù là Việt Nam hay thế giới.

"Trống cơm" phiên bản A cappella của MTV

"Ngẫu nhiên" do 5 Dòng Kẻ thể hiện...

...và AC&M với "Thằng bờm" phiên bản A cappella

Nhật Anh