Super Bowl Halftime Show - lịch sử hình thành và phát triển

Thứ năm, 26/05/2016 14:45

Nhắc đến Halftime show, người ta nghĩ ngay môn thể thao Vua của nước Mỹ, Bóng bầu dục. Tuy nhiên, chương trình “giữa giờ” của giải Siêu Cup, theo thời gian, đã không chỉ còn là show giải trí cho tín đồ thể thao, mà đã vượt ra ngoài khuôn khổ của giải bóng lớn nhất xứ sở cờ hoa, để đại diện cho nền văn hóa Pop và âm nhạc nói chung tại đây.

Michael Jackson, Katy Perry, Madonna, The Rolling Stones, Prince, The Who, Whitney Houston, Beyonce và Lady Gaga… là những nghệ sĩ từng được NFL (National Football League – Liên đoàn Bóng bầu dục Quốc gia) “chọn mặt gửi vàng”, biểu diễn trước và giữa giờ những trận Siêu cup này. Không phải ngẫu nhiên những tên tuổi lớn của làng Pop được lựa chọn. Cùng lật lại lịch sử hình thành phát triển của Super Bowl và Halftime show để hiểu rõ thêm văn hóa và nền âm nhạc nước Mỹ.

Giải bóng Bầu dục Quốc gia Mỹ

Giải được thành lập vào ngày 20/8/1920, do AAFC (giải bóng bầu dục dành cho các ngôi sao Mỹ) và AFC (giải bóng bầu dục Mỹ) sát nhập. Giải đấu diễn ra hàng năm, từ thứ 5 đầu tiên của tháng 9 đến chủ nhật đầu tiên của tháng 2 năm sau. Trải qua 3 giai đoạn: đầu mùa (2 tuần cuối tháng 8), mùa giải chính thức (3 tháng) và vòng playoff (1 tháng). Trận Chung kết diễn ra vào tháng 2 và được coi là một trong những ngày hội (không chính thức) lớn nhất của nước Mỹ. Các đội sẽ đấu giao hữu với nhau 4 trận, không tính điểm, trước khi giải đấu chính thức diễn ra (tháng 9). Nhiều ý kiến cho rằng những trận giao hữu này là không cần thiết và nên được lược bỏ để đảm bảo sức khỏe cho các cầu thủ.

Super Bowl

Nếu như giải bóng bầu dục quốc gia Mỹ được thành lập từ năm 1920 thì phải đến 1967, Super Bowl mới chính thức trở thành trận Siêu Cup được cả nước Mỹ hướng đến. Tên gọi “Super Bowl” được Lamar Hunt, chủ sở hữu (cũ) của Kansas City Chiefs kiêm thành viên sáng lập American Football League, đặt ra, sau khi thấy con mình chơi trò “Super Ball” (một sản phẩm của Wham-O).

Super Bowl là giải Vô địch do NFL - National Football League – Liên đoàn bóng bầu dục quốc gia Mỹ tổ chức. Cũng giống như các trận Chung kết trong lịch sử, Super Bowl thường diễn ra vào Chủ nhật đầu tiên của tháng 2 hàng năm (hiếm khi là tháng 1), vì thế mà nó còn có tên gọi là Super Bowl Sunday. Chiếc Cup dành cho đội thắng cuộc được đặt theo tên của Huấn luyện viên Vince Lombardi Trophy, người đã dẫn dắt đội Green Bay Packers giành được chiến thắng đầu tiên trong lịch sử Super Bowl.

Ngay từ những năm đầu tiên được phát sóng, Super Bowl đã trở thành chương trình truyền hình đắt khách nhất nước Mỹ. Ngày Chủ nhật Siêu Cup cũng được coi là Ngày hội Thể thao lớn nhất và trở thành ngày lễ Quốc gia tại Hoa Kỳ (thống kê lượng thực phẩm được tiêu thụ trong ngày Chủ nhật Siêu Cup tại đây chỉ đứng sau Lễ Tạ ơn).

Super Bowl được phát sóng độc quyền trên 3 trong số 4 kênh truyền hình lớn nhất nước Mỹ, gồm CBS, Fox và NBC. Với lượng khán giả lên đến hàng trăm triệu người, đây cũng là chương trình thu hút Quảng cáo đắt tiền nhất tại Mỹ.

Super Bowl đầu tiên diễn ra vào ngày 15/1/1967, tại Los Angeles, sau khi NFL sát nhập lần 1 với AFL (vốn là đối thủ cạnh tranh của tổ chức này). Giải đấu năm 1967 vì thế mà có tên gọi là AFL–NFL World Championship Game. Tuy nhiên, đây chỉ là tên gọi tạm thời, trong thời gian chuyển tiếp để chính thức sát nhập năm 1970.

Super Bowl Halftime Show (SBHS)

Haftime Show từ những ngày đầu tiên đã trở thành chương trình truyền thống cho mỗi trận đấu, không phân biệt cấp độ của Giải bóng Bầu dục Quốc gia Mỹ. Đối với trận Chung kết (Super Bowl), Haftime Show ngoài việc thể hiện tình yêu thể thao của người dân Mỹ, còn được chờ đợi như một chương trình âm nhạc riêng biệt, tách khỏi khuôn khổ của giải đấu, và trở thành nét đẹp văn hóa của Hoa Kỳ. Năm 2015, trong khi trận Siêu Cup thu hút được khoảng 18,5 triệu khán giả truyền hình thì bản thân Haftime Show lần thứ 49 đã thu hút trên 20 triệu lượt view.

Up with People (1982)

Trước năm 1990, SBHS được tổ chức tại các trường Đại học xuyên suốt nước Mỹ, phần lớn do sinh viên đảm nhiệm. Màn trình diễn tiêu biểu của giai đoạn này thuộc về Arizona Marching band của bang Grambling (1967) và Up With People (1982). Việc chọn các trường học làm địa điểm tổ chức lý giải nguyên nhân nhạc Pop, thể loại được giới trẻ yêu thích, luôn được ưu tiên trình diễn tại chương trình này. Đây cũng là giai đoạn khi Pop bắt đầu phát triển mạnh mẽ và trở thành một trong những thể loại chiếm lĩnh thị trường âm nhạc toàn cầu. Tuy nhiên, từ 1967-1990, các chương trình SBHS hầu hết chỉ mang tính chất “diễu hành”, với các chủ đề xung quanh giải đấu và liên quan trực tiếp đến các trường học đại diện.

Marching Band (1967)

Bắt đầu từ năm 1991, SBHS đã có màu sắc âm nhạc rõ rệt hơn. Chương trình liên tục mời lên sân khấu những ngôi sao lớn của làng nhạc. Địa điểm tổ chức cũng được chuyển sang các sân vận động danh tiếng, nơi các trận Chung kết diễn ra. Mở đầu cho giai đoạn chuyển giao này là New Kids on the Block và Gloria Estefan. Tiếc là những màn trình diễn này chưa được đánh giá cao. New Kids on the Block thậm chí còn bị liệt vào danh sách những nghệ sĩ trình diễn tệ nhất tại SBHS.

Xem video tại đây

5 màn trình diễn tệ nhất lịch sử Super Bowl Haftime Show:

Elvis Presto 3-D - Super Bowl XXIII, 1989
Up With People - Super Bowl X, XIV, XVI and XX (1976-1986)
The Blues Brothers - Super Bowl XXXI, 1997
The Black Eyed Peas - Super Bowl XLV, 2011
New Kids on the Block – Super Bowl XXV, 1991

(Theo axs.com)

Những màn trình diễn sau này, với sự xuất hiện của hàng loạt tên tuổi đình đám làng Pop như Michael Jackson (XXVII -1993), Clint Black (XXVIII - 1994), Patti LaBelle và Tony Bennett (XXIX - 1995), cho đến Justin Timberlake (XXXVIII – 2004),… Katy Perry (XLIX – 2015) và gần đây nhất là Beyonce (2 lần, 47 và 50 – 2013 và 2016) đã làm nên diện mạo “đáng nể” của SBHS ngày nay.

Michael Jackson (1993)

Càng về sau, SBHS càng chứng tỏ sức mạnh của âm nhạc trong việc truyền tải thông điệp xã hội và văn hóa Mỹ. Không chỉ Pop mà những thể loại đa dạng hơn (Rock), thời thượng hơn (EDM) cũng được các nghệ sĩ chú trọng thể hiện. Những cá tính âm nhạc lần lượt xuất hiện trên sân khấu mang lại nhiều thông điệp hơn là việc thể hiện tình yêu với môn thể thao Vua của nước Mỹ. Ở đó có những màu sắc tôn giáo, chủng tộc và những vấn đề nhức nhối khác của xã hội. Đây cũng chính là lý do khiến cho SBHS ngày càng có sức hút mãnh liệt, đặc biệt là với thời đại công nghệ số phát triển như ngày nay.