“Respect” – Quốc ca nữ quyền tiên phong của thế giới

“Respect” là một tuyệt tác, mô phỏng những năm 60 với những linh hồn đậm chất nhạc Soul và nó được mọi người xem như bản thánh ca về nữ quyền đầu tiên trên thế giới. Ban đầu nó không được sinh ra với dự tính như vậy: nó chỉ đơn thuần là một bản nhạc Blues với phần nhạc nền rộn rã và những giai điệu nhanh, chắc.

Aretha Louise Franklin (sinh 25/3/1942) là một ca sĩ, nhạc sĩ và một nghệ sĩ piano người Mỹ với danh hiệu "Nữ hoàng nhạc Soul". Dù nổi tiếng với những bản nhạc soul, Franklin cũng rất nổi tiếng với các thể loại khác như jazz, rock, blues,pop, R&B và nhạc Phúc âm. Aretha Franklin bắt đầu sự nghiệp ca hát ở nhà thờ vào năm 10 tuổi và bắt đầu thu âm những bản nhạc vào bốn năm sau đó. Năm 18 tuổi, Aretha kí kết hợp đồng với hãng Columbia Records và bắt đầu sự nghiệp của mình. 

Tạp chí TIME đã xếp bà vào top 100 nhân vật có ảnh hưởng nhất thế kỉ 20, đứng chung với hàng loạt vĩ nhân ở mọi lĩnh vực khác. Năm 2008, tạp chí âm nhạc danh tiếng của Mỹ Rolling Stone bầu chọn Aretha ở vị trí số một trong danh sách 100 ca sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại. Aretha Franklin là một trong những ca sĩ giành được nhiều giải Grammy nhất, với 20 giải Grammy cho tới thời điểm này, trong đó có Giải Grammy Huyền thoại sống và Giải Grammy Thành tựu trọn đời.

Năm 1987, Aretha trở thành nghệ sĩ nữ đầu tiên được lưu danh vào Đại sảnh Danh vọng Rock and Roll. Aretha Franklin là một trong những nghệ sĩ tiêu thụ đĩa nhạc lớn nhất, với 75 triệu bản album được bán ra toàn thế giới. Bên cạnh những thành tựu đỉnh cao đó, bà còn nổi danh là người phụ nữ thép với những đấu tranh với âm nhạc nhằm tôn vinh người phụ nữ và giá trị của họ trong cuộc sống này.

“Nữ hoàng nhạc Soul” Aretha Franklin, sau những thành công không mong đợi khi ký kết hợp đồng với hãng Columbia Records, đã chuyển sang hãng đĩa Atlantic Records năm 1966. Và chính trong thời gian này, bà đã ghi âm ca khúc “Respect” với nhà sản xuất âm nhac Jerry Wexler.

Bài hát đã tỏ rõ sức quyến rũ vào những giây phút đầu tiên mà Franklin và ban nhạc bắt đầu trình bày. Franklin ngồi đó, cất cao giọng hát cùng lúc lướt những ngón tay trên phím đàn piano đã mê hoặc mọi người vào mê trận mà “Respect” bày ra. Qua bàn tay điệu nghệ của bà, bài hát được uốn cong theo những cung bậc cảm xúc khác nhau, trượt khỏi hình hài thô cứng dưới những khung nhạc và dòng kẻ, để nói lên được rất nhiều điều chỉ với một lần cất giọng ca.

“Respect” là ca khúc mà ở đó, người phụ nữ đòi hỏi một loại tình dục được kết tinh từ tình yêu – nghĩa là có sự tôn trọng và bình đằng từ người đàn ông – không phải sự rẻ mạt và nghĩa vụ phải-phục-tùng như bấy lâu nay người phụ nữ phải chịu đựng. Hay đơn giản hơn, người phụ nữ chỉ cần nhận được một lời cảm ơn hoặc một tình cảm chân thành nhưng sâu sắc khi họ giúp đỡ ai đó, họ làm được một điều gì đó cho cuộc sống này. Đó là sự đòi hỏi về nhân quyền: người phụ nữ xứng đáng được hưởng những phúc lợi và quyền bình đẳng trong xã hội.

Ca khúc "Respect" của Aretha - tiếng nói đấu tranh cho nữ quyền 

Nhưng bài hát chưa dừng lại ở đó. Lời bài hát sau đó có đoạn:

"R-E-S-P-E-C-T
Find out what it means to me
R-E-S-P-E-C-T
Take care -- TCB!"

TCB là một cụm tiếng lóng của “Taking care of Business”  (ngày nay nó tương tự với cụm từ “handle my business”  - nghĩa là nhận được một sự giúp đỡ mà nếu tự thân bạn sẽ không thể làm được nếu không có nó). Trong trường này, nó đề cập đến việc làm ra đồng tiền trong xã hội lúc bấy giờ của người phụ nữ, và chính điều đó khiến cho những tuyên ngôn của Aretha về độc lập tài chính và cả độc lập giới tính càng thêm mạnh mẽ. Phụ nữ - bản thân họ cũng vẫn có thể tự tạo ra đồng tiền và làm chủ cuộc sống cuộc họ nếu những bất công được dẹp và những định kiến không còn.

“Respect” nhận được sự yêu mến và “kính trọng” của nhiều khán giả trên thế giới, leo lên vị trí số 1 của các BXH và thống trị dòng nhạc R&B ở thị trường Mỹ liên tục trong gần 3 tháng. Otis Redding (người đã sáng tác phiên bản đầu cho “Respect”) – người bị nhấn chìm trong những đợt sóng không ngừng của cơn cuồng phong cách mạng văn hóa này, mỉm cười và trả lời dí dỏm rằng: “À, cô bạn ấy đã hoàn toàn cướp mất bài hát của tôi!”.

Năm 1968 – một năm sau khi phát hành, “Respect” mang về cho Aretha một giải Grammy năm 1968, bổ sùn vào bộ sưu tập giải Grammy của mình. Tuy thế, nó không phải điều được nhiều người trầm trồ, khen ngợi nhất khi nhắc về “Respect”. “Respect” được “tôn trọng” bởi nó là lá cờ đầu, vẫy lên cổ vũ cho phong trào giành quyền bình đẳng và vị thế cho người phụ nữ trong xã hội và trong mắt .