Vì sao Vpop không thể phát triển mô hình nhóm nhạc đỉnh như Kpop?

Trước đây, có một thời kỳ các nhóm nhạc phát triển rất mạnh, làm mưa làm gió trên thị trường nhạc Việt. Những cái tên tiêu biểu phải kể đến: Quả Dưa Hấu, 1088, MTV, AC&M, Ba Con Mèo, Mắt Ngọc, Mây Trắng, HAT,.... Kể từ đó đến nay, khi thị trường nhạc Việt bị thống trị bởi các giọng ca solo, người ta cũng ít thấy tên tuổi các nhóm nhạc xuất hiện trong Vbiz.

Quả Dưa Hấu - boyband từng làm mưa làm gió một thời

Mắt Ngọc - một trong những nhóm nữ nổi tiếng nhất lịch sử âm nhạc Việt Nam

Giai đoạn 2009 - 2011, nhiều người đã kì vọng vào một thời hoàng kim khác của nhóm nhạc khi Vbiz lần lượt xuất hiện những nhóm tiềm năng như The Men, V.Music, 365, La Thăng,... Kể từ đó, mỗi năm, nhạc Việt chứng kiến sự ra đời của rất nhiều nhóm nhạc khác, nhưng rồi cũng nhanh chóng trôi vào quên lãng, chỉ còn lại vài cái tên hiếm hoi trụ lại và tạo được chỗ đứng như The Men, 365.

365 là nhóm nhạc hiếm hoi nổi tiếng trong Vpop

Ở Kpop, nhóm nhạc lại chiếm lợi thế hoàn toàn. Trong 7 tháng đầu năm 2015, Kpop có tới 37 nhóm nhạc ra mắt nhưng ca sĩ solo chỉ là 7 người. Chênh lệch giữa nhóm nhạc và ca sĩ solo ở Kpop càng thấy rõ trong các công ty lớn. Tỷ lệ nhóm nhạc/ca sĩ ở YG là 6/1, SM là 7/2, JYP là 8/2…

Ca sĩ solo thực sự nổi bật ở Kpop chỉ có IU, Lee Hyori, BoA, Bi Rain… trong khi những nhóm nhạc như SNSD, Big Bang, 2NE1, EXO, 2PM, Beast, TVXQ, Super Junior… hoàn toàn chiếm lĩnh thị trường nhạc trẻ.

Cho đến lúc này, nhiều người phải đặt câu hỏi, tại sao chịu ảnh hưởng từ một nền công nghiệp giải trí nổi tiếng với các nhóm nhạc, nhưng Vpop lại không thể phát triển được mô hình nhóm nhạc? Có rất nhiều lý do đã được đưa ra!

Vấn đề chi phí

Tiền luôn là một vấn đề đầu tiên được nhắc đến khi bàn đến những khó khăn trong các hoạt động nghệ thuật. So với việc đầu tư cho một ca sĩ solo, số tiền phải bỏ ra để phát triển một nhóm nhạc lớn hơn rất nhiều. 

Chi phí bỏ ra lớn nên cát-xê thu về cũng phải cao. Chính điều này khiến các bầu show, nhãn hàng rất ngại mời các nhóm nhạc vì số tiền bỏ ra lớn mà hiệu ứng khán giả chưa chắc bằng các ca sĩ hát đơn.

Ca sĩ Minh Vương từng chia sẻ, nếu cứ duy trì M4U, các thành viên không thể sống được nên cuối cùng M4U đã dừng lại để mọi người ra hát solo và kết quả ai cũng có sự nghiệp ổn định hơn.

Trong khi đó, nhạc sĩ Đức Trí tỏ ra phục Ngô Thanh Vân vì đã phát triển thành công nhóm 365 bởi anh biết, để lăng xê thành công một nhóm nhạc 5 thành viên, “đả nữ” của màn ảnh Việt đã phải đầu tư không ít tiền bạc, chi phí.

Chi phí đầu tư lớn, cát-xê thu về không cao, bầu show ngại mời nên nhiều nhóm nhạc vừa ra đời đã “chết yểu” vì không có đủ tài chính để đi đường dài như X5, Rainbowboys, P.S.S, B.O.T…

X5 nhanh chóng tan rã chỉ sau 1 năm hoạt động

Thiếu các công ty quản lý chuyên nghiệp

Ở Kpop, các ca sĩ dù solo hay nhóm nhạc đều phải hoạt động dưới một công ty quản lý. Và bản thân các công ty của Hàn Quốc cũng rất chuyên nghiệp với đủ các bộ phận : nhạc sĩ, nhà sản xuất, stylist, quản lý…

Thông thường, ở Kpop, các công ty quản lý bỏ ra toàn bộ chi phí trong quá trình đào tạo, lăng xê và sau đó thu về bằng việc ăn chia tiền cát-xê đi diễn, quảng cáo. Tuy nhiên, để làm được việc này, các công ty đó phải thực sự mạnh, có tiềm lực về tài chính, quan hệ… để đưa được “gà cưng” lên hàng sao.

Những “đại gia” giải trí như SM, YG, JYP, Cube… đều có tiềm lực kinh tế rất mạnh, ekip chuyên nghiệp và quan hệ thân thiết với đài truyền hình. Chính vì thế, họ có thể nhanh chóng lăng xê các nhóm nhạc thành sao và kiếm lại gấp bội từ tiền quảng cáo, cát xê đi diễn.

Và trong các công ty, thành viên nhóm nhạc cũng được đào tạo bài bản về mọi mặt đồng thời bị kiểm soát về lịch trình, hoạt động cá nhân… Bởi vậy, khi đã trong một nhóm, không thành viên nào có thể đẩy mạnh cái tôi cá nhân mà phải đặt mục đích chung của cả nhóm lên đầu tiên.

Thành công của SNSD phần lớn nhờ vào sự quản lý chuyên nghiệp của SM

Trong khi đó, Vpop thiếu trầm trọng những công ty quản lý chuyên nghiệp. Hầu hết ca sĩ Việt tự do phát triển sự nghiệp, tự do ký kết hợp đồng biểu diễn hay quảng cáo và họ cũng tự do tung ra sản phẩm âm nhạc bởi không ai ngoài họ quản lý công việc ca hát của chính mình.

Số công ty có tiềm lực trong làng nhạc Việt chỉ đếm trên đầu ngón tay. VAA của Ngô Thanh Vân, Tiếng Hát Việt của Đàm Vĩnh Hưng, Early Risers của Dương Khắc Linh… là những đại diện tiêu biểu. Tuy nhiên, ngoài VAA hiện đang lăng xê 365 theo mô hình chuyên nghiệp, các công ty còn lại chủ yếu hợp tác với ca sĩ để thu âm và phát hành album theo kiểu đối tác. Một công ty giải trí thực thụ như mô hình Hàn Quốc ở Việt Nam vẫn là điều xa lạ.

365 đi đến ngày hôm nay một phần rất lớn nhờ vào công ty VAA. Công ty này chuyên nghiệp trong mọi khâu, thậm chí không kém gì công ty Hàn Quốc. Tương tự, Lime cũng tự tin rằng mình sẽ không tan rã giống nhiều nhóm nhạc ở Vpop bởi nhóm được quản lý bởi một công ty giải trí Hàn Quốc.

Sau 365, Lime là nhóm nhạc hiếm hoi nhận được sự đầu tư từ một công ty chuyên nghiệp

Thiếu thốn về cơ sở vật chất

Ở Kpop, việc một nhóm nhạc có đến 8,9 thành viên, thậm chí 12,13 người (như EXO, Suju) là chuyện bình thường. Nhưng tại Việt Nam thì không thể, vì mặt bằng sân khấu của chúng ta không đủ để quá nhiều thành viên đứng hát, nói chi đến trình diễn vũ đạo, tương tác với khán giả. Ngoại trừ các sân khấu lớn như Lan Anh, Hòa Bình, Bến Thành,... các sân khấu khác phạm vi rất nhỏ, và việc có quá nhiều thành viên khiến họ khó xuất hiện ở các sân khấu nhỏ, trong khi những sân khấu đó chiếm hầu hết tại Việt Nam.

Mặt khác, vấn đề âm thanh của ta cũng không đảm bảo, khiến nhóm nhạc Việt rất khó hát live. Việc điều chỉnh âm thanh là một trong những điều kiện lớn nhất ảnh hưởng đến hình ảnh của nhóm nhạc, ca sĩ. Nhưng ở Việt Nam, chỉ những chương trình lớn, dàn âm thanh mới đảm bảo tiêu chuẩn, còn những chương trình nhỏ thì không. Các chương trình lớn ở Việt Nam hằng năm đếm trên đầu ngón tay, nên nếu đông thành viên, chỉ xuất hiện ở những chương trình nhỏ thì đến khi nào họ mới được khán giả "nhớ mặt, đặt tên"?

 

 

Cơ sở vật chất tại Việt Nam không đủ để chúng ta có những nhóm nhạc như Super Junior

Không có chiến lược phát triển lâu dài

Nếu là fan Kpop, ai cũng biết ở Hàn Quốc, các ca sĩ được đào tạo từ khi còn cấp 2, thậm chí cấp 1. Các ca sĩ được phát hiện sau, đào tạo ngắn hạn là những người cực kỳ tài năng, có giọng hát thiên phú, khả năng chơi nhạc cụ cực chuẩn, và được chọn lựa từ mấy ngàn người. Văn hóa âm nhạc Việt Nam chưa cho phép chúng ta làm được điều này.

G-Dragon trở thành thực tập sinh năm 8 tuổi và đã có hơn 10 năm thực tập dưới trướng 2 công ty lớn SM và YG

Để níu chân các thành viên trong nhóm nhạc, các công ty quản lý thường đưa ra các hợp đồng dài hạn. Ở Hàn Quốc, hợp đồng thường kéo dài từ 7 - 10 năm cùng những khoản phạt rất nặng nếu phá vỡ hợp đồng.

Ở Việt Nam, các ca sĩ khi tham gia nhóm nhạc chỉ ký vào hợp đồng rất ngắn. Chính vì thế, khi đến hạn hợp đồng, các thành viên thường rời nhóm vì không thống nhất được các điều khoản với công ty quản lý.

365 được gắn kết với công ty quản lý trong bản hợp đồng 10 năm – tiền lệ chưa từng có ở Vpop

Chính vì việc ký hợp đồng quá ngắn và không có đường hướng phát triển lâu dài nên các công ty quản lý Việt Nam rất khó để ràng buộc nghệ sĩ.

Khả năng xây dựng đội hình thiếu thốn

Ở Kpop, mọi việc từ đào tạo, quản lý cho tới cách thức quảng bá…, đều rất chuyên nghiệp. Trong đó, đáng chú ý nhất phải kể tới cách đào tạo và xây dựng đội hình cho từng nhóm nhạc.

Thành viên trong mỗi nhóm nhạc khi ra mắt đều đảm nhận vai trò riêng như hát chính, nhảy chính, rap,.... Không những thế, mỗi nhóm nhạc Hàn còn có gương mặt đại diện là thành viên xinh đẹp, thu hút nhất về phần nhìn. Nhờ việc phân chia rõ vai trò của từng người nên nhóm nhạc Hàn luôn rất hoàn hảo về cả phần nghe lẫn nhìn mỗi khi biểu diễn trên sân khấu.

Quá trình đào tạo cũng là lý do khiến Vpop và Kpop có nhiều sự chênh lệch trong quá trình phát triển các nhóm nhạc. Tất cả các thành viên của SNSD, 2NE1, 2PM, Super Junior, EXO,... đều phải trải qua khoảng thời gian đào tạo gian khổ kéo dài nhiều năm.

2PM là nhóm có ngoại hình và tài năng đồng đều, mỗi thành viên đều có tài năng riêng

Trong khoảng thời gian này, họ phải luyện tập chăm chỉ từ thanh nhạc, vũ đạo đến các yếu tố nhỏ nhặt khác như thói quen ăn uống, kỹ năng trả lời phỏng vấn, cách diễn xuất trước ống kính…

Trong khi đó, ở Vpop, 365 là nhóm nhạc hiếm hoi đảm bảo về cả tài năng lẫn mặt ngoại hình và thế mạnh của từng thành viên cũng rất đa dạng. Và họ cũng là nhóm hiếm hoi được đào tạo trước khi ra mắt, dù thời gian đó không dài.

Trong 365, Isaac cuốn hút mọi ánh nhìn nhờ vẻ ngoài điển trai, nam tính. Không những thế, anh chàng còn sở hữu giọng hát nội lực, giàu cảm xúc. Vì thế, Isaac đảm nhiệm vai trò hát chính, ST là dancer,....

Việc phân chia vai trò và phát huy thế mạnh của từng cá nhân không chỉ giúp 365 tỏa sáng chung mà còn tạo điều kiện cho các thành viên phát triển hoạt động cá nhân. Isaac gây bão khi tham gia The Remix, em út ST cũng không kém cạnh với Thử thách cùng bước nhảy, Bước nhảy hoàn vũ…

Bản thân V.Music trước khi tan rã đã gặp rất nhiều khó khăn khi trưởng nhóm đồng, thành viên chủ chốt Lê Thiên Bảo ra đi, Hồ Đức Lợi thay thế. Sự thay đổi này khiến V.Music không còn giữ được phong độ như ngày nào, dẫn đến việc tan rã. Trước đó, nhóm cũng nhận nhiều chỉ trích với màn hát live "thảm họa" tại Bài hát tôi yêu.

V.Music dù được kì vọng rất lớn nhưng rồi cũng nhanh chóng tan rã vì không đảm bảo được ngoại hình và tài năng

Quảng bá không hiệu quả

Ca sĩ Hàn Quốc không gặp khó khăn để có thể tiếp cận công chúng mỗi khi tung ra ca khúc, album mới bởi họ có tới 9 trang web âm nhạc như Melon, Bugs, Mnet, Geine…

Bên cạnh đó, thần tượng Kpop, kể cả tân binh còn có thể giới thiệu ca khúc tới khán giả thông qua sóng truyền hình nhờ những chương trình âm nhạc hàng tuần như Music Bank, Music Core, Inkigayo, Show Champion… Các nghệ sĩ Kpop thường biểu diễn 1 ca khúc mới đến 4-5 lần/tuần trong khoảng 1 tháng trên các show âm nhạc cố định này.

Music Bank - một trong những show âm nhạc hàng tuần nổi tiếng của Kpop

Bên cạnh đó, mỗi lần trở lại, họ còn tích cực tham gia chương trình thực tế, radio, gameshow… Ngoài ra, các công ty giải trí Hàn Quốc còn khôn khéo quảng bá các nhóm nhạc của mình bằng cách tung nhiều phiên bản MV hay teaser giới thiệu từng thành viên.

Trở lại Vpop, vấn đề quảng bá thực sự còn rất nhiều hạn chế ở nước ta. Chúng ta không có nhiều bảng xếp hạng âm nhạc uy tín như Hàn Quốc; thiếu những chương trình âm nhạc định kỳ trên sóng truyền hình; show thực tế, radio, gameshow cũng không có đất dành cho nhóm nhạc quảng bá… Cách hữu hiệu là sử dụng mạng xã hội hay YouTube, nhưng không phải nhóm nhạc Việt nào cũng quan tâm và tận dụng triệt để ưu điểm này.

Việc tách nhóm quá dễ dàng

Tại Kpop, khi đã xác định gắn bó với một tập thể trong một bản hợp đồng với công ty, các nghệ sĩ phải gạt bỏ lợi ích riêng của mình và tập trung vào lợi ích chung của nhóm. Chính vì thế, việc các thành viên trong một nhóm nhạc tách ra hoạt động solo bị coi là một điều cấm kị và đáng lên án trong showbiz Hàn, như trường hợp của Kris, Tao, Luhan  (EXO) hay Jessica (SNSD).

Tao (EXO) bị coi là kẻ phản bội khi rời nhóm để hoạt động solo

Mặt khác, dưới hợp đồng với một công ty quản lý chuyên nghiệp, các thành viên trong nhóm sẽ không dám "dứt áo ra đi" nhanh chóng nếu không muốn chịu sự trừng phạt của công ty. Như JYJ, dù đã thắng kiện để chấm dứt bản hợp đồng nô lệ với SM, song cho đến nay, nhóm nhạc này vẫn gián tiếp chịu sự "cấm vận" từ SM khi không được phép xuất hiện trên bất cứ kênh truyền hình nào.

JYJ gần như "bốc hơi" khỏi sóng truyền hình trong gần 7 năm

Vpop thực tế không đủ khả năng để một công ty có thể "cấm vận" bất kì ai . Chính vì thế, có một sự thật cần phải thừa nhận là, ở Việt Nam, đa số thành viên các nhóm nhạc đều muốn tách ra solo khi bắt đầu nổi tiếng. Lý do là khi hát riêng, họ sẽ nhận được các hợp đồng độc lập và không phải chia cho công ty quản lý lẫn các thành viên của nhóm.

Gil Lê rời X5 để phát triển sự nghiệp riêng

Gil Lê của X5 là thành viên nổi tiếng và được chú ý nhất nhóm. Khi còn hoạt động trong nhóm, nhiều nhãn hàng đã mời cô quảng cáo và show riêng nhưng vì điều khoản với công ty, Gil Lê không thể nhận những lời mời này. Cuối cùng, cô quyết định rời nhóm để phát triển sự nghiệp riêng và X5 cũng vì thế mà tan rã trong nuối tiếc.

Tronie của 365 cũng thế. Tháng 7/2013, Tronie bỏ các hoạt động của nhóm và công bố hợp đồng với VAA trên trang cá nhân. Anh quyết định phá vỡ hợp đồng để tách ra phát triển sự nghiệp riêng với lý do muốn ra đi để kiếm thêm thu nhập, lo cho cuộc sống.

Tronie tách nhóm để kiếm thêm thu nhập nhưng 4 thành viên còn lại của 365 vẫn quyết định tiếp tục đi cùng nhau

Trường hợp của Tronie bị công chúng xem là dại dột bởi sau khi anh rời nhóm, 365 hiện đã trở thành một tên tuổi lớn, phủ sóng khắp Vbiz, trong khi bản thân Tronie vẫn mãi chật vật trong những chương trình nhỏ lẻ.

Trước đó, Phan Đinh Tùng, Ngân Khánh… cũng là những trường hợp điển hình cho việc tách nhóm để dễ kiếm tiền và khẳng định tên tuổi. Những sự ra đi này thường kéo theo kết cục buồn cho nhóm nhạc khi các thành viên còn lại cũng không còn muốn hoạt động chung sau sự ra đi của vài thành viên.

Kết