Album “Carrie & Lowell” và tình mẫu tử xa cách của Sufjan Stevens (P1)

Suốt 17 năm nay (Sufjan bắt đầu hoạt động vào năm 1999), Stevens đã hòa trộn lịch sử của chính bản thân mình bằng những hình ảnh dị thường và những câu chuyện của nhiều thời đại – từ Bible, đến thần thoại Hy Lạp, truyện ngụ ngôn Mỹ… Chính Sufjan đã tạo ra một loại “văn hóa dân gian” trong âm nhạc của thế kỷ 21. Nhưng trong khi phương pháp sáng tạo này khiến anh khẳng định được mình là một sáng tác thuộc hàng “cao thủ” trên thế giới, nó cũng tạo ra một vài bất cập cho chính Sufjan. “Trí tưởng tượng của tôi là một trở ngại” – anh chia sẻ “Tôi rất dễ bị phân tâm và phảng phất trong các tác phẩm của mình, thế nào tôi cũng sẽ đưa cuộc sống của chính tôi, của gia đình và thế giới thực xung quanh để đưa vào thế giới tưởng tượng của tôi. Và nó thật sự không công bằng để đưa những sự thật cáu cạnh 100% đó vào những sáng tác vốn là sản phẩm của hư cấu và tưởng tượng. Nhưng rồi tôi lại tự nghĩ: “Những trải nghiệm đó, thật sự quan trọng với tôi như thế nào?”.

Album thứ 7 của Sufjan “Carrie & Lowell” được đặt tên dựa trên việc ghép tên mẹ anh và bố dượng anh vào chung – là sản phẩm lại một lần nữa kết hợp giữa hiện thực và yếu tố hư cấu, tuy so về độ “mộng ảo” mơ hồ nó không quá “xa rời mặt đất” như những tác phẩm sử dụng chung chất liệu tương tự. Về âm nhạc, đây là album mộc nhất của Sufjan với hầu như chỉ gồm nền tiếng guitar hoặc piano kết hợp với chất giọng thì thầm ma quái của Stevens. Không có dàn nhạc đẩy dần lên cao trào, không có những âm đệm điện tử tạo hiệu ứng, không có các nhịp trống. Stevens từng đùa rằng đây là một album “dễ nghe” – mặc dù nó ảm đạm nặng nề khá giống với tâm trạng trong các ca khúc của Nick Drake và Elliott Smith (thời kỳ đầu).

Bìa album "Carrie & Lowell"

Tuy đặt tên như thế, nhưng “Carrie & Lowell” lại không phải một album kể chuyện tình cảm. Mà nó – là nơi để Stevens giãi bày tất cả những nỗi đau khổ và hiểu lầm trong mối quan hệ không được êm thắm giữa anh và mẹ của mình cũng như những suy sụp nặng nề từ cái chết của mẹ mình – thông qua những ca từ đầy chất thơ. Stevens thậm chí sáng tác những ca khúc chứa đựng những ý nghĩ tự sát, nuối tiếc, sự bạo lực, bệnh tật, bóng tối và máu. “Con chỉ muốn một lần được gần gũi mẹ” – đó như một lời cầu xin anh đưa vào trong album của mình, phơi bày một phần con người trong quá khứ anh trải qua. “Đó thật sự là một sự đánh thức cần thiết trong tôi khi tôi trải qua cái chết của mẹ tôi – đó là tôi, đang cố theo đuổi sự thanh thản và an yên thay vì tâm trạng nặng nề và dằn vặt. Tôi chẳng cố công để nói một điều gì hay ho, hay tạo ra một cái gì đột phá. Và tôi cảm thấy nó chẳng có vẻ gì nghệ thuật cả - nhưng đó lại là một điều tốt! Bởi đây vốn không phải một dự án nghệ thuật gì cả. Nó là cuộc đời tôi” – Stevens bày tỏ trong một phỏng vấn.

“Tôi đã trưởng thành hơn rất nhiều trong những năm vừa qua” – chàng ca sĩ 41 tuổi này đã chia sẻ trong một phỏng vấn thân mật cách đây khá lâu. Dẫu cho album mới đánh dấu sự trở lại hoành tráng của anh, thì dường như vẻ ngoài của anh vẫn như thế - không có gì thay khác lắm so với trước kia: vẫn trẻ con trong chiếc mũ len màu xanh, đôi sneakers đỏ, và một chiếc áo khoác màu sáng. Anh chàng như đang “cosplay” một cậu chàng trẻ hơn mình tận 10 tuổi – dẫu đã bước sang tuổi tứ tuần.

Question (Q): Bạn hình dung như thế nào và sẽ nói gì về mối quan hệ giữa mẹ và bản thân bạn?

Sufjan Stevens (SS): Bà ấy bỏ đi khi tôi vừa một tuổi, cho nên thành thật mà nói ký ức của tôi về bà cũng không nhiều nhặn gì và lúc đó bố tôi cũng đi thêm bước nữa. Bà ấy đã lặng lẽ rời đi. Bà cảm thấy bản thân không đủ điều kiện để chăm sóc chúng tôi, cho nên bà để lại chúng tôi cho bố. Và khi tôi chưa tròn năm tuổi thì Carrie (tên của mẹ Stevens) cưới Lowell. Ông ấy làm trong một tiệm sách ở Eugene, Oregon và vào lúc đó chúng tôi đã từng dành hẳn ba tuần hè ở đó. Hơi kỳ lạ, nhưng thật sự đó là khoảng thời gian tôi được thấy mẹ tôi nhiều nhất.

Nhưng khi mẹ tôi và Lowell chia tay thì mối liên lạc giữa mẹ và chúng tôi cũng lỏng lẻo dần. Thỉnh thoảng mẹ có ghé qua nhà bà tôi, và chúng tôi chỉ gặp được bà trong vài ngày ngắn ngủi trong những dịp lễ. Dường như cứ vì cớ này hay lý do khác mà chúng tôi cứ xa nhau dần. Đôi lúc chúng tôi mất liên lạc, đôi lúc lại nghe tin bà đã trở thành một người vô gia cư, lúc lại hay tin bà đang sống trong nhà trợ cấp. Trong tôi luôn tồn tại những suy đoán “Mẹ ở đâu? Mẹ đang làm gì?”. Khi còn là một đứa bé, tôi đã có một mối quan hệ xa lạ với người tôi gọi là mẹ - bởi dường như tôi đã sống mà thiếu đi sự hiện diện của bà cạnh bên. Thời gian trôi đi tỷ lệ thuận với khoảng cách giữa hai chúng tôi – nhưng cũng chính vì vậy mà tôi lại vô cùng khác được ở với bà, và thấu hiểu được bà ấy.

Q: Vậy, đã bao giờ bạn tự mình gọi bà ấy là “Mẹ” hay không? Hay vẫn luôn gọi là “Carrie”?

SS: Chúng tôi vẫn luôn gọi bố mẹ mình bằng tên của họ: Carrie và Rasjid (tên của bố Stevens). Và ngay cả bản thân chúng tôi cũng chẳng hiểu vì sao như vậy.

(còn tiếp)

C.H.U.O.T.I.S.M

(Nguồn: pitchfork.com)