Xu hướng thoái trào của các giải thưởng âm nhạc tại Hàn Quốc: Khi âm nhạc chân chính bị che lấp bởi yếu tố fandom

Các giải thưởng âm nhạc ở Hàn Quốc có lịch sử khoảng 30 năm kể từ khi nhạc pop du nhập vào đất nước này. Giải thưởng luôn thể hiện sự uy tín, thế nhưng ngày nay, Hàn Quốc lại có rất nhiều chương trình trao giải mà ở đó, hệ thống bình chọn hay các tiêu chí khó hiểu khác được tạo ra để xác định người chiến thắng.

Trong những năm gần đây, việc tập trung hoàn toàn vào mức độ nổi tiếng của nghệ sĩ chứ không phải chất lượng âm nhạc đã khiến cho các lễ trao giải mất dần giá trị vốn có. Tranh cãi, tẩy chay và sự thiếu minh bạch dường như đã hủy hoại rất nhiều giải thưởng hiện nay. Từ việc các nghệ sĩ SM Entertainment không tham dự MAMA 2009 đến sự cố trong sân khấu kết hợp giữa Wiz Khalifa và Taeyeon hồi năm ngoái, phải chăng các giải thưởng âm nhạc của Hàn Quốc hiện nay đang chìm ngập trong những nhận định tiêu cực của công chúng?

Làng nhạc Hàn Quốc hiện nay đang chứng kiến xu hướng thoái trào của các lễ trao giải và sự sụt giảm uy tín của danh hiệu mà nghệ sĩ nhận được. Những chương trình này cũng dần bị thương mại hóa theo thời gian, không còn đem lại nhiều lợi ích về nghệ thuật cho nghệ sĩ nữa. Rõ ràng, để tính toàn vẹn của các giải thưởng âm nhạc được duy trì, chúng cần phải trở lại với mục đích ban đầu là tôn vinh nghệ thuật và nỗ lực của nghệ sĩ, đồng thời bớt phụ thuộc vào những yếu tố khác.

Công chúng vẫn đặt lòng tin vào Korean Music Awards (KMA), mặc dù chương trình không hề nhận được kinh phí hỗ trợ từ chính phủ. KMA không sử dụng những chiêu trò hút mắt như bình chọn hoặc đưa vào đó hạng mục đánh giá mức độ nổi tiếng. Thay vào đó, chương trình công bố rõ ràng rằng ý kiến của giám khảo chuyên môn là yếu tố duy nhất quyết định người chiến thắng. Năm ngoái, Bolbbalgan4 đã giành được danh hiệu "Ca khúc của năm", không giống như mọi lễ trao giải khác – nơi ca khúc của TWICE liên tục được vinh danh. Thực tế này đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh công chúng về sự khác biệt giữa Korean Music Awards với những chương trình tập trung vào mức độ phổ biến của nghệ sĩ.

Một số tình huống rắc rối có thể được tránh khỏi nếu ban tổ chức công khai tiêu chí đề cử và giành chiến thắng. Melon Music Awards (MMA) năm ngoái đã trao Daesang "Album của năm" cho BTS thay vì EXO, mặc dù doanh số của EXO vượt trội hơn hẳn ở cả hai mảng đĩa cứng và nhạc số. Fan EXO yêu cầu Melon tiết lộ lý do, thế nhưng trang web nghe nhạc trực tuyến lớn nhất Hàn Quốc này chỉ sử dụng cái cớ mang tên "dữ liệu nội bộ" để bảo toàn kết quả khó hiểu của mình.

Tỷ lệ bình chọn, doanh số album và doanh số digital cũng liên tục dao động mỗi năm, làm giảm sự đồng nhất của các chương trình trao giải và khả năng dự đoán người chiến thắng. Năm nay, các tiêu chí cho MMA bao gồm 60% là lượng stream nhạc số, trong khi điểm giám khảo và lượng bình chọn chiếm phần 40% còn lại. Kể từ khi chương trình giữ kín dữ liệu khỏi bảng xếp hạng Melon, nó đã không còn căn cứ vào doanh số album để xác định người chiến thắng. Bằng một nguồn số liệu rõ ràng như bảng xếp hạng âm nhạc, MMA ít nhất có một cái gì đó cụ thể để chứng minh cho việc phân phối giải thưởng của họ.

Bình chọn là một hình thức cho phép fan tham gia vào quá trình phân phối giải thưởng. Tuy nhiên, nó cũng là một yếu tố thiếu minh bạch. Những ứng cử viên xứng đáng lại không được công nhận vì họ không sở hữu fandom đủ mạnh để có thể cạnh tranh với các nghệ sĩ có lực lượng người hâm mộ hùng hậu. Hai giải thưởng âm nhạc lớn của Hàn Quốc hiện nay là Mnet Asian Music Awards (MAMA) và Melon Music Awards (MMA) đều có các hạng mục dựa trên việc bỏ phiếu đơn thuần, hoặc những cuộc bình chọn có tỷ lệ phần trăm lớn trong tổng số tiêu chí. Đơn cử như, giải thưởng Nghệ sĩ của năm tại MAMA sẽ được xác định bởi 30% phiếu bầu trực tuyến.

Năm nay, MAMA đã và đang hứng trọn mọi tranh cãi. Chương trình trao giải đã mở rộng quy mô tổ chức tại Việt Nam, Nhật Bản và Hồng Kông vào 3 ngày khác nhau. Đây là một hướng đi mới mà Mnet đã giới thiệu, vì trước đây chỉ có Golden Disk Awards và Seoul Music Awards được tổ chức vào hai ngày riêng biệt. Các đề cử đã được công bố vào ngày 19 tháng 10 và mọi người nhanh chóng chỉ ra một số nghệ sĩ "biến mất" một cách kỳ lạ khỏi các hạng mục mà họ xứng đáng được đề cử. WINNER mất tích khỏi hạng mục "Nhóm nhạc nam xuất sắc nhất" bất kể thành thích digital cực tốt của "Really Really". Tuy nhiên, Melon Music Awards lại vinh danh WINNER trong top 10 nghệ sĩ của năm.

Big Bang không nhận được một đề cử nào dù nhóm đã gây bão trên các bảng xếp hạng vào đầu năm nay. Tuy Big Bang không tung ra sản phẩm âm nhạc trong năm 2017, nhưng MAMA năm nay tính tất cả các sản phẩm phát hành từ ngày 27 tháng 10 năm 2016 đến ngày 18 tháng 10 năm 2017, và Big Bang tung ra hai đĩa đơn vào tháng 12 năm 2016. Vụ lùm xùm giữa Mnet và YG Entertainment (từ năm 2015) dường như là lý do cho việc này. Vậy nhưng Black Pink vẫn được đề cử, khiến cho mọi thứ càng trở nên rắc rối và khó hiểu hơn.

Hơn nữa, hệ thống bình chọn đang hoạt động của MAMA từng bị xâm nhập dẫn tới tồn tại một số lượng khổng lồ số phiếu gian lận. Mnet thông báo họ đã phát hiện tình trạng bình chọn không hợp lệ bắt đầu từ ngày 26 tháng 10 đến ngày 1 tháng 11. Vì vậy, vào ngày 3 tháng 11, Mnet đã tiến hành loại bỏ những lá phiếu gian lận và gia tăng hệ thống an ninh để kiểm soát lượng người truy cập. Tình hình này khiến người ta đặt câu hỏi về mức độ bảo mật của website bình chọn MAMA, và làm cách nào người hâm mộ có thể xâm nhập vào đó một cách dễ dàng đến vậy.

Sau khi MAMA tiến hành lọc phiếu, cục diện các hạng mục đã thay đổi đáng kể khiến người hâm mộ nổ ra tranh cãi về việc lễ trao giải này có phần thiên vị một số nghệ sĩ. Cộng đồng ARMY đã sử dụng hashtag #STAND_BY_BTS trên Twitter để phản đối việc thứ hạng của BTS bị sụt giảm. Hình thức bình chọn và bỏ phiếu đã làm thay đổi ngành công nghiệp âm nhạc xứ kim chi, vì nó đánh mạnh vào tầm quan trọng của người hâm mộ đối với thành công của nghệ sĩ. Các giải thưởng hiện nay đang bị thống trị bởi lượng bình chọn từ fan, và MAMA là một ví dụ điển hình. Nó khiến cho các lễ trao giải dần trở nên mang tính thiên vị và nảy sinh nhiều tai tiếng hơn.

Thực tế phũ phàng mang tên "có đi mới có giải" đã diễn ra tại khá nhiều lễ trao giải, chẳng hạn như Asia Artist Awards gần đây. Tuy nhiên, đó không phải là một xu hướng mới. Việc SM Entertainment tẩy chay MAMA 2009 khiến người ta chắc chắn rằng không có một nghệ sĩ nào của họ thắng giải dù năm đó SM sở hữu hai siêu hit là "Gee" của SNSD và "Sorry Sorry" của Super Junior. Mặc dù các nghệ sĩ của YG Entertainment cũng không tham dự MAMA năm 2016, nhưng đó không được gọi là tẩy chay bởi đại diện của họ đã thông báo lý do là vướng bận lịch trình. Yếu tố bất ngờ và lo lắng đã hoàn toàn biến mất trong trường hợp này, vì mỗi người tham dự dường như đều chắc chắn có ít nhất một giải thưởng mang về.

Để khôi phục niềm tin về sự công bằng trong các lễ trao giải, trước hết nên dẹp bỏ những yếu tố thiếu minh bạch trong quá trình tham gia của người hâm mộ. Thứ hai, cần nói không với những mục đích vì lợi nhuận! Những chương trình này đã trở thành cuộc đụng độ giữa các fandom chứ không còn là một cuộc thảo luận về khả năng nghệ thuật của các nghệ sĩ. Sự thoái trào của các lễ trao giải không chỉ đánh mất tình cảm và lòng tin của công chúng mà còn tạo ra một nét văn hóa người hâm mộ hết sức tiêu cực. Tai tiếng trong việc áp dụng hình thức bình chọn trực tuyến đã và đang làm giảm tính uy tín của hầu hết các lễ trao giải. Và cuối cùng, những chiếc cúp mà các nghệ sĩ mang về, dường như cũng chẳng còn là sự công nhận xứng đáng của công chúng và giới chuyên môn.