Như cái lò - một "đứa con" âm nhạc dị hợm và què quặt

Khi mà âm nhạc Việt Nam bắt đầu rộng lòng với hàng loạt nền âm nhạc mới từ Tây sang Đông, giới trẻ cũng dường như dễ dãi hơn hẳn trong việc tiếp nhận những dòng nhạc thị trường đơn giản, dễ nghe dễ nhớ. Dù vậy, nhìn lại sự kiện cư dân mạng “tẩy chay” một ca khúc bị gắn mác thảm họa Vpop mới đây, mới thực sự cảm thấy may mắn khi người trẻ vẫn đủ khả năng nhận biết được đâu là nghệ thuật, đâu là một sản phẩm vô giá trị.

Những ca khúc của nhạc sĩ trẻ tài năng liên tục bị gắn mác thảm họa thời gian qua

Quan điểm tiếp thu âm nhạc theo hướng nhạy cảm của Việt Nam hiện tại vẫn còn khá cổ hủ, xuất phát từ cách sống ý nhị của người Phương Đông khác với văn hóa rộng rãi của Phương Tây. Nhiều nghệ sĩ trẻ, vì muốn đi theo hướng âm nhạc mang tính cạnh tranh mà quyết theo đuổi phương thức viết nhạc đầy gợi hình và nhạy cảm. Tuy nhiên không khéo, có thể biến ca khúc thành những sản phẩm âm nhạc bị gắn mác thảm họa. Nói đâu xa, câu chuyện tranh cãi mới đây xung quanh tính gợi hình của ca khúc “Như cái lò” đang trở thành tâm điểm của dư luận và người bị “chỉa mũi dùi” không ai khác chính là một nhạc sĩ trẻ.

Cư dân mạng lên tiếng chỉ trích "Như cái lò" sau vài giờ MV ra mắt

Nói Khắc Hưng là một hit maker trong dòng nhạc thị trường cũng không quá. Khắc Hưng là một trong những người viết nhạc trẻ và dẫn đầu trào lưu xây dựng nền âm nhạc theo hướng tân nhạc, hiện đại và mới mẻ. Nổi tiếng với vô số bản hit phục vụ cho những ca sĩ có tên tuổi, tiếng tăm, cái tên Khắc Hưng không ngừng vang lên tại các lễ trao giải âm nhạc danh giá trong nước. Tuy nhiên, “Như cái lò” đúng như tên gọi của nó, bức bí và gây tranh cãi, là một bước lùi đáng xấu hổ của chàng nhạc sĩ trẻ.

Nhiều người cho rằng lý do khiến ca khúc trở thành thảm họa đến từ sự buông thả ngòi bút của người nghệ sĩ, khi mà nhạc thị trường “ăn liền” đang dần lên ngôi. Khi mà âm nhạc thế giới đang vươn rộng, vươn xa đến những giá trị chân thiện mỹ thì nền âm nhạc Việt Nam hiện tại có lẽ vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu này. Nhìn lại Vpop hiện tại, rất nhiều nghệ sĩ trẻ chạy theo những nhu cầu vật chất, chạy theo số lượng mà đôi khi bỏ quên chất lượng. Họ tạo ra những ca khúc sáng tác vội để đáp ứng thị hiếu giới trẻ, những bài hát được “đặt hàng” với mục đích đánh bóng tên tuổi, tạo scandal, thậm chí đem cả chuyện gợi dục, “giường chiếu” vào bài hát như một công cụ để xây dựng tên tuổi.

Khắc Hưng đang thụt lùi sau khi ở đỉnh vinh quang?

Trong dòng chảy âm nhạc Việt Nam, không phải là không tồn tại những ca khúc đề cập đến những vấn đề nhạy cảm, thậm chí được chắp bút bởi những nghệ sĩ gạo cội, tiếng tăm. Tuy nhiên, sự ý nhị trong cách viết nhạc, sự ẩn ý đầy nghệ thuật của những cây bút lão làng luôn khiến khán giả đê mê và thích thú.

Nghe “Mưa” của Phương Linh, mấy ai không nhận ra những ca từ đầy tính gợi hình gợi cảm như “Mưa làm áo em tự nhiên trong suốt” hay “Nép em vào anh cho ấm đôi thân”. Rồi trong bài “Không giờ rồi” của nhạc sĩ Vinh Sử, Lệ Quyên cũng cứ mặc sức mà thổ lộ: “Cho em gối chăn hững hờ” rồi “Gần nhau nhưng bơ vơ tội lắm”. Trái ngược hẳn với những sự vạch trần thô thiển của một bộ phận nghệ sĩ trẻ hiện nay, trong “Xin lỗi anh” của Bằng Kiều và Minh Tuyết, hỏi ai không hiểu ý của nhạc sĩ Hoài An trong câu “Còn đâu những nụ hôn say đắm/Những đêm trắng ân ái ngàn lời yêu”. Cách viết đầy ý tứ nhưng người nghe không ai là không thấm đượm từng câu từng chữ.

Còn trong sáng tác của nghệ sĩ trẻ, chính sự nghèo nàn về ca từ khiến các nhạc sĩ cứ nhặt được bao nhiêu vốn từ thì “nhét” hết vào bài hát của mình. Hơn nữa, với dòng nhạc thị trường, nhạc sĩ muốn viết sao thì viết còn ca sĩ thích thì cứ hát. Những câu cửa miệng đùa vui cũng được phổ nhạc như sang quý, những chuyện ân ái thì đem ra làm bản phối. Cứ thế nối nhau ra đời như một sự trêu đùa dư luận.

Đây là minh chứng cho sự thụt lùi của tác giả trẻ

Cách chuyển tải của người xưa và người cầm bút trẻ phải có sự khác nhau, đó là điều tất yếu của một quá trình hội nhập và phát triển. Nhạc Việt trẻ hiện tại tất nhiên không còn bị ảnh hưởng nhiều bởi nền âm nhạc Trung - Ấn như nhạc xưa nữa mà thay vào đó là sự ảnh hưởng rất lớn từ nhạc Âu Mỹ. Và tất nhiên, xu hướng gợi dục hay mang tính chất nhạy cảm cũng chính là một yếu tố khiến dòng nhạc Việt đang dần đa dạng màu sắc trong mắt công chúng. Tuy nhiên nhìn lại việc tiếp thu nền âm nhạc là có thể, nhưng chắc chắn đừng nên hòa tan. Văn hóa phương Đông luôn ý nhị, tinh tế và việc viết nên những sáng tác sang quý không đơn giản để phục vụ cho người nghe mà còn để người cầm bút được tôn trọng, được yêu mến. Và càng ý nhị và thâm sâu, ca khúc phải chăng mới có giá trị về câu chữ.

Khán giả Việt quay lưng với nhạc Việt 

Đây cũng chính là lý do mà nhạc Việt chưa bao giờ được đánh giá cao trong bộ phận giới trẻ có đòi hỏi cao về âm nhạc. Họ dường như an phận với những dòng nhạc Tây, Hàn mà “ngó lơ” nhạc Việt. Có lẽ một phần là tâm lý sính ngoại, phần còn lại, e rằng nằm ở vấn đề khi ca từ mẹ đẻ mất đi sự duyên dáng gợi tình đầy chất thơ đã từng có ở những lứa nghệ sỹ sáng tác khác. Những ca khúc đưa người nghe chìm đắm trong các sắc thái cảm xúc  của tiếng Việt đã qua, sức hấp dẫn đã chuyển đến những ca từ mơ hồ của một ngôn ngữ khác. Trách sao được khi lứa cầm bút trẻ đang dần dễ dãi với vai trò cao quý của một người mang thông điệp âm nhạc cứu rỗi tâm hồn.