Lý do nhiều bài hát nghe lại "quen quen": Những ca khúc được "vay mượn" để sample lại nhiều nhất

Trong phối khí, sampling là kỹ thuật lấy một phần, hoặc một mẫu, của một bản ghi âm và tái sử dụng nó như một công cụ hoặc một bản ghi âm trong một bài hát hoặc đoạn khác nhau.

Nhờ vào “ông lớn” trong ngành âm nhạc WhoSampled.com, người yêu nhạc biết được ai là ca sĩ được sample nhiều nhất, và cả ca khúc được cover lại nhiều nhất (chính là Yesterday của The Beatles), và cả nghệ sĩ “sampling” nhiều nhất (2 vị trí suýt sao cho Madlib và DJ Premier)

Sampling đã đặt nền móng phát triển cho không chỉ hip-hop mà còn các dòng nhạc khác như house, drum ‘n’ bass, jungle, rave,... Nếu thiếu đi bản sample, hàng ngàn ca khúc trong 30 qua có lẽ sẽ biến mất. Hãy tưởng tượng nếu một “Crazy In Love” thiếu đi đoạn intro từ “Are You My Woman (Tell Me So)” thì sẽ ra sao.

Để tôn vinh nghệ thuật sample, sau đây chính là danh sách 10 ca khúc được sample nhiều nhất (và rất có thể là những ca khúc quan trọng bậc nhất) trong âm nhạc đại chúng.

The Winstons – Amen, Brother

Ca khúc nghe vẻ lạ lẫm này, tại thời điểm viết bài, đã được sample lại 3118 lần. Thậm chí nhiều ca sĩ lấy sample từ “Amen, Brother” cũng ....không rõ nguồn gốc của bài hát, vì cái bóng quá lớn của đoạn trống 6 giây “thần sầu”. Phần drum solo trên từ band nhạc soul đến từ Washington DC còn được ưu ái dành tặng cho cái tên riêng - the Amen break - âm thanh đã đặt nền tảng cho nhạc rave xứ Anh.

Afrika Bambaataa - người tiên phong cho hip-hop - đã sample lại đoạn break trên trước khi “Amen, Brother” được lọt vào album tổng hợp “Ultimate Breaks And Beats” và trở nên nổi tiếng. Sau khi series trên được ra lò, “Amen, Brother” tiếp tục được NWA và 2 Live Crew sử dụng, và chính thức đặt nền móng cho hardcore, jungle, drum ‘n’ bass nơi xứ sở sương mù. Tay trống GC Coleman của The Winstons - cha đẻ của đoạn breakbeat “không giới hạn” về mặt âm nhạc - đã ra đi mà chẳng còn một xu vào 2006, nhưng kịp thời chiến dịch GoFundMe đã thu về số tiền hơn $32000 cho Richard Spencer - giọng ca chính của The Wistons và cũng là người nắm bản quyền của ca khúc.

Bạn phải rất tinh ý mới nghe ra nét tương đồng của ca khúc trên với 2.318 bản nhạc lấy sample từ nó. Ca khúc quyến rũ này của Beside (hay còn gọi là Fab 5 Freddy) được rap chủ yếu bằng tiếng Pháp.

Gần cuối của track nhạc, có một tiếng thở thì thầm “Ahh, this stuff is really fresh”. Quả thật, độ “fresh” của ca khúc không tuổi này là không phải nghi ngờ. Herbie Hancock là một trong những nghệ sĩ đầu tiên sample lại “Change The Beat”, và kể từ đó giai điệu của ca khúc không tuổi vẫn được âm nhạc của Beastie Boys, Gang Starr, Missy Elliot, Run The Jewels, Justin Bieber,... nuôi dưỡng.

Lyn Collins – Think (About It)

Tiếp theo là một trong những giai điệu “quen tai” bậc nhất. Ca khúc được viết, sản xuất và ra mắt vào 1972 dưới hãng đĩa của “bố già nhạc Soul” - James Brown. Trớ trêu thay, những giai điệu “chết người” dưới giọng ca Lyn Collins không đạt thành công tại thời điểm phát hành. Nhưng giá trị của ca khúc được thời gian hằng đánh bóng và cuối cùng thành công góp mặt trong series tổng hợp “Ultimate Breaks and Beats” đình đám (phiên bản thứ 16 vào năm 1986).

Với sự ra đời của chiếc sampler E-mu SP-1200, các producers đã sớm “để ý” đến ca khúc. Nổi tiếng nhất phải kể tới DJ E-Z Rock và ca khúc It Takes Two, với đoạn breakdown “Yeah! Woo!” sảng khoái. Dizzee Rascal, EPMD, Janet Jackson, REM, Mr Ozio chỉ số ít trong hơn 2.201 ca sĩ được “Think (About It)” truyền cảm hứng.

James Brown – Funky Drummer

Hip-hop sẽ ra sao nếu thiếu đi James Brown and The JBs? Với việc James Brown (cùng band nhạc của mình) được sample 7.413 lần - ông chính là ca sĩ được sample nhiều nhất. Trong số đó thì 1.511 lần sample lại đến từ “Funky Drummer”.

Đoạn break man dại của tay trống Clyde Stubblefield nổi tiếng hơn cả qua Rebel Without A Pause và Fight The Power của Public Enemy. Song người nghe cũng có thể bắt gặp giai điệu trên qua âm nhạc của LL Cool J, Run-DMC, Eric B And Rakim, Ice T, hay George Michael.

Thêm một trường hợp ca khúc hip-hop được các nghệ sĩ hip-hop khác ưu ái lồng ghép vào âm nhạc của riêng mình.  Kể từ khi được ra mắt vào 1985 bởi Doug E Fresh (đảm nhiệm phần beatbox) và Slick Rick (với phần rap rực lửa), “La Di La Di” đã lọt vào “mắt xanh” của rất nhiều nhà sản xuất âm nhạc.

Snoop Dogg đã giới thiệu ca khúc qua track “Lodi Dodi” trích từ album ra mắt Doggystyle (1993) và truyền cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ khác như Robbie Williams (Rock DJ) hay Notorious BIG. Sau này còn có DJ Premier, Ini Kamoze (với hit khủng Here Comes the Hotstepper), Ludacris, De La Soul, Kelis hay Mary J Blige chịu ảnh hưởng từ cặp đôi rapper người Mỹ.

James Brown – Funky President (People It’s Bad)

Một lần nữa lại là huyền thoại James Brown. Đĩa đơn “Funky President” (ra mắt năm 1974) của ông kể về tổng thống đương nhiệm Gerald Ford, đã được sử dụng 861 lần. Tuy con số không quá nổi bật, nhưng việc ca khúc đã được sample lại trong các ca khúc hip-hop quan trọng bậc nhất đã giúp James Brown có thêm một vị trí trong danh sách tổng hợp này.

Liệu bạn có thấy phần drum mở đầu và tiếng guitar wah-wah dưới đây quen thuộc? Nếu câu trả lời là có thì có lẽ Eric B And Rakim với “Eric B Is President” là chiếc cầu nối đưa bạn đến với ca khúc hơn 40 năm tuổi này. Những phiên bản đáng chú ý khác là “F*** The Police” - NWA, “Fight The Power” - Public Enemy, “Summertime” - DJ Jazzy Jeff And Fresh Prince và “Hip Hop Hooray” - Naughty By Nature. Thậm chí Calvin Harris và The Offspring cũng góp tên trong danh sách.

Public Enemy – Bring The Noise

Phần thông tin về sampling và credits đằng sau ca khúc hip-hop mang tính biểu tượng trên đủ khiến bạn “hoa mắt chóng mặt”. Producer The Bomb Squad đã lấy sample từ các nghệ sĩ như Marva Whitney, James Brown, Funkadelic, Dj Grand Wizard Theodore, The Soul Children và Commodores, chưa kể đến là từ phần phát biểu của nhà hoạt động Malcolm X.

Nhưng ngược lại, chính bản thân “Bring The Noise”, trích từ album It Takes A Nation of Millions To Hold Us Back” của Public Enemy cũng được sample 792 lần bởi những nghệ sĩ như De La Soul, Kanye West, Beastie Boys, Prince hay Ludcacris. Phần lớn trong số sample là những rap verse của Chuck D.

Melvin Bliss – Synthetic Substitution

“Synthetic Substitution” là b-side cho đĩa đơn chính “Reward” được ra mắt vào năm 1973 bởi Melvin Bliss, song suýt chịu số phận đi vào dĩ vãng sau khi hãng đĩa Opal Productions giải thể.

Bất ngờ thay, ca khúc đã được “hồi sinh” bởi Ultramagnetic MCs vào 1986 khi họ sử dụng phần trống của Bernard Purdie làm sample trong track Ego Trippin’. Kể từ đó những nghệ sĩ như NWA, Gravediggaz, Guru, Wu-Tang Clan, Danny Brown, Justin Bieber, Kanye West, The-Dream,... cũng sample lại ca khúc, nhưng đại diện xuất sắc hơn cả vẫn là “Jam 4 U” của Redman.

Ca sĩ nhạc soul miền Nam nước Mỹ Roy Charles Hammond đã bắt gặp band nhạc soul trung học The Honey Drippers tại Queens vào năm 1973 và quyết định đồng hành với họ trong vài dự án, trong đó có “Impeach The President” - ca khúc được ra mắt trong tâm bão vụ bê bối chính trị Watergate xoay quanh tổng thống Richard Nixon.

Ca khúc vẫn chỉ là một viên ngọc thô dưới lớp đá cho tới khi DJ Marley Marl sample lại đoạn break từ ca khúc cho “The Bridge” - MC Shan. LL Cool J, EPMD, Shaggy, Janet Jackson hay cả George Benson cũng đã sample lại bài hát trên. Song khoảnh khắc đáng nhớ nhất vẫn là màn chơi chữ thông minh đến từ rapper GZA từ Wu-Tang Clan: "You can't flow, must be the speech impediment / You got lost off the snare off Impeach The President" trong track “As High As Wu-Tang Get”.

Run-DMC – Here We Go (Live at the Funhouse)

Không ai không biết ca khúc này. Sản phẩm kết hợp năm 1985 từ Joseph “Run” Simmons, Darryl “DMC” McDaniels và Jason “Jam Master Jay” Mizell đi kèm một danh sách dài những nghệ sĩ sample lại các phân đoạn của bài hát, có thể kể đến như LMFAO, J Dilla, The Orb hay Autechre,... tổng cộng lên tới 758 lần.