Kỷ lục của Mariah Carey đã bị bắt kịp: Đế chế diva cũng có ngày sụp đổ?

Mariah Carey, một trong những diva nổi tiếng mọi thời đại, đã không còn là nghệ sĩ có ca khúc dẫn đầu lâu nhất và duy nhất trên Billboard Hot 100. Kỷ lục được cô nắm giữ 22 năm với ca khúc One Sweet Day, tưởng chừng khó vượt qua nổi cho đến khi bị Despacito bắt kịp ở tuần thứ 16. 

Và như một cơ duyên, nếu Mariah Carey là người có công duy trì sức ảnh hưởng của đế chế diva bằng những con số, thành tích bất khả chiến bại thì Whitney Houston, người còn lại, đã mang khái niệm diva vào nhạc đại chúng kể từ khi ra mắt album đầu tiên năm 1985.

Với cách hát mạnh mẽ, nội lực như bão tố, nữ ca sĩ sinh năm 1963 chứng minh rằng không chỉ opera hay soul - hai dòng nhạc hàn lâm, mà ngay cả một dòng nhạc dễ nghe, dễ hát như pop cũng có những bậc thầy về khả năng điều khiển âm vực. Hát tốt thôi chưa đủ, đó còn phải là giọng ca có kỹ thuật điêu luyện đến mức tinh xảo.

Diva từng là những nữ hoàng

Dù không có một tổ chức nào công nhận hay đặt ra khái niệm chính thức, nhưng diva trong âm nhạc đương đại vẫn là thước đo đánh giá tài năng, đẳng cấp của một nghệ sĩ nữ. Đôi khi, danh hiệu này còn bị nhập nhằng với nữ hoàng - từ dùng để tôn vinh những giọng ca nữ đang thống trị trong một giai đoạn nhất định.

Đâu đó trên một số trang báo, chúng ta sẽ bắt gặp những nghệ sĩ thiên về trình diễn và hình ảnh được gọi là diva như Madonna, Britney Spears, Rihanna, Ariana Grande, Katy Perry... Tức là đang có ba cách hiểu về từ này, bao gồm: bậc thầy kỹ thuật, tên tuổi đang trên đỉnh cao và ngôi sao chảnh choẹ.

Mariah Carey được xem là người có tố chất diva nhất trong các diva nhờ tài năng, thành công và sự kiêu ngạo. Cô hội tụ cả yếu tố tích cực và tiêu cực của một diva. Tại Billboard, kỷ lục và thành tích của các diva nhiều vô số. One Sweet Day dẫn đầu Hot 100 liên tiếp tới 16 tuần, theo sau là I Will Always Love You với 14 tuần và Unbreak My Heart với 11 tuần.

Bắt đầu từ Vision of Love vào tháng 8/1990 và kết thúc với Thank God I Found You tháng 2/2002, Mariah Carey là nghệ sĩ có nhiều năm liên tục làm quán quân nhất trên Hot 100. Whitney Houston không kém cạnh với 7 ca khúc quán quân liên tục, bắt đầu từ Saving All My Love for You (10/1985) và kết thúc là Where Do Broken Hearts Go (4/1988).

Giọng hát của họ ngoài chiều chuộng người nghe, còn có thể in ra hàng trăm triệu USD từ việc bán đĩa, tổ chức live show và tour diễn. Cách hát của Whitney Houston là chuẩn mực với Mariah Carey, Céline Dion và những đàn em sau này, nổi tiếng trong số đó chính là bộ ba Beyoncé, Alicia Keys và Christina Aguilera.

Đế chế cũng có ngày sụp đổ

Không phải ngẫu nhiên mà người ta gọi Madonna là nữ hoàng nhạc pop nếu cô không tiên phong trong thời đại nhạc hình (MTV). Hay Whitney Houston không thể đủ sức gánh vác từ diva nếu cô không tạo ra trường phái riêng cho mình. Mỗi danh hiệu gắn với mỗi nghệ sĩ luôn có sự liên kết đến cột mốc nào đó.

Đây là lý do mà càng về sau, lối hát và chất liệu nhạc kiểu diva ngày càng bớt thịnh hành. Christina Aguilera duy trì song song hai phong cách: nổi loạn như Madonna và phô diễn giọng hát nội lực. Alicia Keys tuy vẫn lấy giọng hát làm nền tảng nhưng lại mang hơi hướm một nghệ sĩ sáng tác hơn là trình diễn kiểu diva.

Những nghệ sĩ hát tốt thời nay đã chọn cho mình một hướng đi khác, chú trọng vào cá tính, chiến lược hơn là giọng hát. Leona Lewis từng kiên định với hướng đi của mình. Cô phát hành nhiều ca khúc, album khiến người nghe liên tưởng ngay đến Whitney Houston, Mariah Carey và đạt nhiều thành công.

Nhưng khi thời khắc đã điểm, Leona Lewis đành phải chịu thua trước quy luật đào thải, chọn lọc của thị trường. Tên tuổi của cô dần mờ nhạt như chính Mariah Carey sau năm 2014. Cả hai nữ ca sĩ đều chuyển hướng hát nhạc điện tử đúng với trào lưu của nền âm nhạc. 

Khác với thể loại nhạc hay chức danh cụ thể, diva nói đúng hơn chỉ là một cột mốc, đánh dấu sự thay đổi trong cách hát của dòng nhạc đương đại. Và từ sự thành công đó, giai đoạn diva được ra đời. 

Năm 2002, cây viết Josh Tyrangial của tạp chí Time trong bài viết đánh giá album Cry của Faith Hill, khá gay gắt khi đề cập đến mỹ từ này: "Diva là người phụ nữ có bản ngã hoang dại và chỉ có thể được cứu chuộc phần nào nhờ giọng ca khiến người ta thương mến. Thật khó lý giải khi vì sao mọi người lại muốn trở thành nó, nhưng dường như đang có một thế hệ những giọng ca tài năng đã bị mê hoặc".

Cuốn sách Fiminist Television Criticism: A Reader (tái bản) dẫn lời Josh Tyrangial và cung cấp thêm hàng loạt bằng chứng cho sự sa ngã của các diva như Mariah Carey từng có vấn đề về tâm lý, Mary J.Blige nghiện ma tuý và Whitney Houston có những hành vi bất thường trong cuộc phỏng vấn với đài ABC.

Sự nghiệp của những cái tên kể trên đã trượt dài vào quên lãng. Ngay cả với Mariah Carey, người đang nắm trong tay bộ sưu tập kỷ lục đồ sộ, có lẽ cũng đang rất tiếc khi phải chia sớt vị trí cho Despacito.

Mối quan hệ giữa nữ ca sĩ và các bảng xếp hạng đã "lạnh nhạt" từ năm 2009, khi cả ba album gần nhất của cô đều bị chặn đứng trên đường tiến đến ngôi vị quán quân Billboard 200. Diva từng là một đế chế, nhưng đế chế nào rồi cũng dễ sụp đổ nếu thiếu đi những cuộc cách mạng mới.