Giải mã ý nghĩa bí ẩn đằng sau đĩa đơn gây tranh cãi của Eminem - "Untouchable"

Quay trở lại đúng 1 tuần trước khi ra mắt album “Revival”, Eminem thật rất biết cách để khiến cộng đồng mạng sôi sục. Không những ra mắt đĩa đơn mở đường “Walk On Water” – một bom tấn với sự kết hợp cùng Beyoncé, vào tối thứ năm 7/12, Eminem còn bất ngờ tung bản thu âm dài 6 phút “Untouchable”. Ca khúc khuấy động này của Eminem đã chộp lấy những chủ đề gây tranh cãi như đặc quyền của người da trắng, sự phân biệt chủng tộc theo hệ thống… Qua bài rap, Eminem cũng chỉ trích giới cảnh sát Mỹ bởi vô số hành động làm gia tăng nạn phân biệt chủng tộc và việc sử dụng vũ lực quá mức với người Mỹ gốc Phi.

Hãy cùng tinnhac soi lại ca từ đầy phức tạp của Eminem và giải mã đĩa đơn “Untouchable” dưới đây.

Lời một:

"Black boy, black boy, we ain"t gonna lie to you

Black boy, black boy, we don"t like the sight of you

Pull up on the side of you

Window rolled down, "profile"

Then we wonder why we see this side of you

Probably comin" from the dope house

We could let you slide but your tail light is blew, out

We know you"re hidin" that Heidi Klum

On you another drug charge, homie, it"s back inside for you."

Tạm dịch:

Thằng da đen, thằng da đen, chúng tao sẽ không lừa mày làm gì nữa

Thằng da đen, thằng da đen, chúng tao không thích sự hiện diện của mày

Hãy dừng xe lại ở đó

Hạ cửa kính xe xuống, (mày nằm trong) “danh sách đen” (“profile” của cảnh sát Mỹ ghi lại những đối tượng khả nghi)

Rồi chúng tao tự hỏi tại sao lại phải nhìn thấy bộ mặt này của mày

Rõ ràng là từ căn nhà nghiện ngập đó

Chúng tao có thể cho mày qua nhưng cái đuôi của mày lòi ra rồi, ra khỏi xe

Chúng tao biết mày đang giấu Heidi Klum

Cho cuộc trao đổi ma túy khác, chàng trai, nó ở trong người mày rồi”

Mở đầu, Eminem vào vai một cảnh sát da trắng phân biệt chủng tộc. Viên cảnh sát chế nhạo dân Mỹ gốc Phi bằng cách phun ra những từ đầy kỳ thị như “black boy” (thằng da đen) – thường được nói bởi những chủ nô để miệt thị những người da đen trong thời kỳ nô lệ vẫn tồn tại. Sau đó, Eminem bộc lộ sự xấu xí của tàn dư phân biệt chủng tộc và giải thích tại sao các lái xe Mỹ gốc Phi hay bị đóng khung vào hình ảnh những kẻ buôn thuốc phiện với tiền sử phạm tội. Cụm “Heidi Klum” là tiếng lóng cho cocaine (một loại ma túy).

"And just in case a chase might ensue, we got that tried and true
Pistol drew right at you we"d be delighted to unload it
In your back, then walk up, and lay that taser on the side of you
Fucked up, but what the fuck am I to do?
I keep tellin" myself keep doin" like you"re doin"
No matter how many lives you ruin
It"s for the red, white and blue
Time to go find a new one and split his head right in two
No one"s ever indicted you
Why? "Cause you"re a..."

Tạm dịch:

“Và trong trường hợp phải truy đuổi, chúng tao sẽ cố và đúng

Súng lục đã chĩa vào mày và chúng tao sẽ rất vui được tháo đạn

Vào lưng của mày, rồi tiến lại, và đặt cái roi điện lên mày

Mẹ kiếp, nhưng tao đang làm gì thế này?

Tao liên tục nói với chính mình rằng: hãy tiếp tục làm như những gì mày đang làm

Dù cho mày có phải hủy hoại bao nhiêu sinh mạng

Vì màu cờ đỏ, trắng và xanh

Đã đến lúc đi tìm một tên mới và xẻ đầu gã làm hai

Chưa từng có ai kết tội mày

Vì sao? ‘Bởi mày là một…”

Giữa ca khúc, viên cảnh sát Em bị mắc kẹt bên trong con người mình. Dù hoàn toàn nhận thức được rằng giết hại một thanh niên da đen vô tội không phải là việc làm đúng đắn, anh ta vẫn tìm thấy bình yên và sự xoa dịu bằng cách lừa dối bản thân rằng mình đang bảo vệ đất nước với lời rap “the red, white and blue” (màu cờ đỏ, trắng và xanh).

Lời hai.

"Black boy, black boy, we don"t get your culture and
We don"t care what our government"s done to fuck you over, man
Don"t tell us your attitude"s a result of that
Balderdash, where’d you get the chip on your shoulder at?
Why you kicking that soda can?
Pull your pants up, we "bout to roll up and
Throw your ass in the van cuffed."

Tạm dịch:

“Thằng da đen, thằng da đen, chúng tao chẳng biết về văn hóa của mày và

Chúng tao chẳng quan tâm chính phủ đã làm gì để lợi dụng mày, chàng trai

Đừng nói với bọn tao thái độ của chúng mày là hệ quả của điều đó

Ngu ngốc, cái thái độ muốn gây hấn ấy của mày định nhắm vào đâu thế?

Sao mày đá cái lon soda đó?

Xắn quần mày lên, chúng tao sắp tới và

Quẳng đít mày vào xe cảnh sát.”

Một lần nữa, Em tiếp tục vào vai một kẻ mù quáng luôn sỉ nhục văn hóa của người Mỹ gốc Phi. Bị quấy rầy bởi những lời ca thán của người da màu về những điều sai trái của chính phủ, kẻ viết chuyện này quay ra vu khống những người Mỹ gốc Phi về thái độ hạ đẳng của họ. “Pull your pants up, we ‘bout to roll up and throw your ass in the van cuffed” (Xắn quần mày lên, chúng tao sắp tới và quăng cái đít mày vào xe cảnh sát) gợi lại câu chuyện về cái chết của Freddie Gray vào năm 2015, khi anh bị ném vào sau xe cảnh sát và chịu rất nhiều thương tích. Gray đã chết sau đó một tuần, và rất nhiều người tin rằng cái chết của anh là do bị bạo hành trong lúc áp giải về sở cảnh sát.

"Feels like we"re stuck in a time warp to me
As I kick these facts and get these mixed reactions
As this beat backspins, it"s like we"re drifting back in
To the sixties, having black-skin is risky, "cause this keeps happening
Throughout history, African-Americans have been treated like shit
And I admit, there have been times where it"s been embarrassin" to be a..."

Tạm dịch:

“Cảm thấy như thể chúng ta đang mắc kẹt trong một mạch thời gian sai lệch

Khi tôi chạm vào những sự thật này và có những phản ứng hỗn tạp

Khi giai điệu này quay vòng lại, chúng ta như thể đang bị cuốn về

Những năm 60, khi mà có màu da đen tương đương với nguy hiểm, bởi điều này vẫn đang diễn ra

Xuyên suốt lịch sử, người Mỹ gốc Phi đã và đang bị đối xử như cứt

Và tôi phải thừa nhận rằng, có rất nhiều lần tôi cảm thấy xấu hổ vì là một…”

Tại đây, Em đã rũ bỏ tạo hình nhân vật phân biệt chủng tộc của mình và hiểu rằng người Mỹ gốc Phi từ xưa đến nay vẫn luôn bị phân biệt đối xử. Anh thừa nhận rằng cảm thấy xấu hổ cho chính chủng tộc của mình bởi hành động của họ. Sau đó, Em còn đi xa hơn bằng việc nói rằng bầu không khí chính trị hiện tại là sự hồi tưởng về những năm 60 với mối quan hệ hỗn loạn giữa người da trắng và người da đen.

Lời ba.

"Seems like the average lifespan of a white man
Is more than twice than a black life span
I wonder sometimes if it has a price scanner
I feel like checking out on life, can"t escape this circumstance
I"d rather hear "em say "Die N-word" than Die Antwoord
Ninja, now it"s better disguised banter
But that"s life, strapped "cause we"re strapped financially
And can"t find answers
We"re applying, but McDonald"s
Seems to be the only franchise that"ll hire
So how can we have higher standards?
As Dallas overshadows the battle for Black Lives Matter
We fight back with violence but acts like that are
Black eyes on the movement
Which makes black lives madder
At cops and cops madder
That"s why it"s at a stalemate."

Tạm dịch:

“Có vẻ như tuổi thọ trung bình của một người da trắng

Gấp hơn hai lần của một người da đen

Tôi thi thoảng tự hỏi nếu có một cái máy quét giá

Tôi sẽ thấy việc kiểm tra cuộc sống của ai đó, cũng không thể thoát khỏi hoàn cảnh này

Tôi thà nghe họ nói “Die N-word” còn hơn nghe Die Antwoord

Ninja, bây giờ đó là một trò đùa ẩn ý

Nhưng đó là cuộc sống bị trói buộc vì chúng ta bị trói buộc trong tiền

Và không thể tìm ra lời giải

Chúng ta nộp đơn, nhưng McDonald

Có vẻ như là chuỗi cửa hàng duy nhất sẽ tuyển

Vậy làm sao chúng ta có địa vị xã hội cao hơn được?

Khi Dallas phủ bóng đen lên cuộc chiến Black Lives Matter (phong trào Người da màu đáng được sống)

Chúng ta chiến đấu chống lại bạo lực nhưng hành xử như thế

Khiến mọi người càng khinh ghét phong trào này

Khiến cuộc sống người da đen điên cuồng hơn

Với cảnh sát và cảnh sát cũng điên cuồng hơn

Đó là lý do vì sao mọi việc vẫn bế tắc.”

Trong những dòng mở đầu của lời ba, Eminem xem xét tại sao cuộc đời của người da trắng lại có giá trị hơn cuộc đời của người da đen. Anh cũng nhắc đến Die Antwoord – một nhóm nhạc từng bị tẩy chay vào năm 2012 bởi video của họ “Fatty Boom Boom” đã để nữ ca sỹ chính của nhóm, Yolandi, thể hiện ca khúc trong hình ảnh da đen. Với Em, anh thà chịu đựng sự phân biệt chủng tộc rành rành trước mặt giống như nuốt một viên thuốc khó chịu, còn hơn là nhìn người da trắng hủy hoại văn hóa của người da đen với những trò đùa rỗng tuếch.

Sau đó, Em chìm mình vào vụ xả súng năm 2016, khi 5 sỹ quan bị bắn và giết hại bởi Micah Xavier Johnson trong một cuộc biểu tình hòa bình. Theo cảnh sát trưởng Dallas David O. Brown, mục đích của Johnson là bắn hạ các sỹ quan da trắng. “Anh ta khai rằng anh ta khó chịu về những vụ nổ súng của cảnh sát gần đây. Hung thủ nói rằng anh ta khó chịu với người da trắng. Hung thủ khẳng định rằng anh ta muốn giết người da trắng, đặc biệt là các sỹ quan da trắng.”

Với Em, hành động giết người của Johnson không giúp được gì cho phong trào Black Lives Matter (Người da màu đáng được sống), nó chỉ làm gia tăng sự căng thẳng giữa hai bên.

"I wonder if we hire more black cops, the crap stops
The block is our backyards, officers, not the crack spot
Call the attack dogs off of us, man
You always act all pissed off at us at a traffic stop
And bad cops fuck it up for the good cops, and man, stop
Sendin" white cops in the black neighborhoods
Who ain"t acclimated to "em, like that"s the way to do it
Who seen some fuckin" videos of rappers waving guns
And know nobody black so they act afraid of us
And that"s racism, the fear that a black face gives "em
A subconscious racist
Wait, why are there black neighborhoods?
"Cause America segregated us, designated us to an area
Separated us, Section-Eight"d us
When we tear it up’s the only time attention’s paid to us
And education sucks, and every day"s another
Freddie Grey for us, a levy breaks or fuzz
Why is it they treat us like dryer lint?"

Tạm dịch:

“Tôi tự hỏi nếu chúng ta tuyển thêm nhiều cảnh sát da đen, sự ngu ngốc này có dừng lại không

Vùng cấm là sân sau của chúng tôi, những sỹ quan à, đó không phải là điểm bán ma túy

Kêu những con chó hung hăng tránh xa chúng tôi đi

Các người luôn hành xử tồi tệ với chúng tôi khi bắt dừng xe kiểm tra

Và các cảnh sát xấu xa đang làm ảnh hưởng đến những cảnh sát tốt, và các người hãy dừng ngay

Gửi những cảnh sát da trắng đến khu người da đen sống

Những người không thể thích nghi với họ, như thể đó là cách cần làm

Những người đã xem những video ngu xuẩn về những gã rapper vẫy vẫy súng

Và chả hiểu gì một người da đen nào nên họ tỏ ra sợ chúng ta

Và đó là phân biệt chủng tộc, nỗi sợ hãi một khuôn mặt da đen khiến họ

Có một sự kỳ thị vô thức

Đợi đã, tại sao lại có những khu người da đen sống?

Bởi vì nước Mỹ đã chia cách chúng ta, phân chúng ta về một khu

Chia cách chúng ta, Section 8 chúng ta (Section 8 là Mục 8 của Đạo luật nhà ở Mỹ về việc hỗ trợ cho thuê và mua nhà đối với người nhu nhập thấp)

Khi chúng ta phá bỏ nó là lần duy nhất cho chúng ta có được sự chú ý

Và sự giáo dục tồi tệ, và mỗi ngày là một sự tồi tệ khác

Freddie Grey cho chúng ta, cho chúng ta bớt thuế hay những gã cớm

Tại sao họ đối xử với chúng ta như nùi giẻ?”

Ở đây, Em đang rap từ góc nhìn của một người Mỹ gốc Phi. Một lần nữa, anh cố gắng phá bỏ những khuôn mẫu với “crack spot” (điểm bán ma túy) như một nơi cư trú của người da đen. Anh cũng chỉ trích những cảnh sát ngô nghê chỉ biết đi vào khu dân cư của người da đen mà chẳng hiểu gì về văn hóa hay hành vi của họ. Thay vì đi với một tâm lý và thái độ khách quan, họ lại sợ hãi vì chẳng biết gì, và khiến mình tự động trở thành phân biệt chủng tộc.

Em cũng chỉ trích đất nước đã đẩy người Mỹ gốc Phi vào một hệ thống khiến họ ngày càng thua cuộc. Với Mục 8 trong đạo luật nhà ở và một hệ thống giáo dục vùng vẫy trong bùn cho những khu dân cư bần cùng hoá, không có cách nào họ có thể thực sự chiến thắng khi mà những điều phi lý luôn chất chồng phía trước như vậy.

"Just keep marchin", "til we reach congress
But they"re gonna say you"re tryin" to take an irrational stance
If you try to slander the flag but
Somebody has to be the sacrificial lamb
So they call it a Kaepernick tantrum
If you don"t stand for the national anthem."

Tạm dịch:

“Hãy tiếp tục diễu hành, cho đến khi chúng ta đến được quốc hội

Nhưng họ sẽ nói rằng chúng ta đang cố tạo một lập trường vô lý

Nếu bạn cố để vu khống lá cờ này

Ai đó sẽ phải là một con cừu hiến tế

Và họ gọi đó là một cơn thịnh nộ Kaepernick

Nếu bạn không đứng lên vì quốc ca của đất nước này.” 

Mặc dù biểu tình vẫn luôn là giải pháp đáng coi trọng, Em cũng nhận thức được hậu quả của nó. Một lần nữa, Em lại cúi đầu kính phục trước vận động viên bóng bầu dục Colin Kaepernick, và hô vang tên anh trong phần cuối của lời bài rap. Năm 2016, Kaepernick đã nhận được những lời ca tụng cũng như chỉ trích vì anh đã không đứng lên khi hát quốc ca để phản đối sự bạo hành của cảnh sát với người da đen.