Aretha Franklin - Người phụ nữ nâng tầm vóc dáng người da màu trong nghệ thuật đương đại của thế giới

So với Sam Cooke cùng cuộc đời bi thảm và tràn ngập những biến cố của ông, Aretha Franklin có một chặng đường tuổi thơ êm đềm hơn. Bà là nữ nghệ sĩ “thuần da màu”, bởi lẽ thể loại mà Aretha Franklin theo đuổi chính là dòng nhạc do người da màu sáng tạo ra như Jazz, Blues, R&B và đặc biệt là nhạc phúc âm. Hơn hết, bà cũng không ngần ngại thể nghiệm của Pop – vốn là sản phẩm nghệ thuật của người da trắng. Và đặc biệt, bất kỳ ca khúc nào của Aretha Franklin cũng trở thành những nhạc phẩm bất hủ.

Với chất giọng cao vút đặc trưng không trộn lẫn, mỗi lần ca khúc của Aretha được xuất xưởng, đồng nghĩa nó tạo được hiệu ứng mạnh mẽ trong lòng người hâm mộ. Theo nhận định của nhiều người, chất giọng của bà được xem là chuẩn mực trong làng âm nhạc đại chúng khi nó không mắc một lỗi nào. Một trong những màn live đỉnh cao nhất của Aretha phải kể đến “Don"t Play That Song For Me” tại The Cliff Richard Show năm 1970. Tại màn trình diễn này, Aretha hát gần như toàn bộ ở các note treo rất cao một cách chính xác. Có thể nói những ca sĩ thế hệ sau, kể cả những diva hàng đầu thế giới như Mariah Carey cũng chưa đạt được sự chuẩn mực này.

Dĩ nhiên, ngoài tài năng trời phú, Aretha cũng phải trau dồi chất giọng ngay từ lúc nhỏ. Aretha Franklin bắt đầu sự nghiệp ca hát ở nhà thờ vào năm 10 tuổi và bắt đầu thu âm những bản nhạc vào bốn năm sau đó. Chính người cha đã giúp bà nhen nhóm ước mơ trở thành một nghệ sĩ. Cha Aretha là trưởng dàn hợp xướng và ông khuyến khích bà thu âm và thể hiện những ca khúc của mình. Môi trường sinh trưởng là nhà thờ cùng với sự tiếp nhận nhạc phúc âm ngay từ thuở tấm bé tạo điều kiện cho Aretha Franklin phát triển sau này.

Năm 18 tuổi, Aretha kí kết hợp đồng với hãng Columbia Records và bà đã không có thành công như mong đợi. Năm 1966, bà chuyển sang hãng đĩa Atlantic Records. Trong thời gian này, bà đã gặt hái những thành công thương mại lớn. Đầu tiên là album đầu tiên mang tên Aretha. Sau đó, bà phát hành một đĩa đơn mang tên "Won"t Be Long" đạt vị trí 76 trên Billboard Hot 100. Cũng vào năm 1961, Aretha phát hành tiếp ca khúc “Rock-a-Bye Your Baby” đạt vị trí số 37 trên Hot 100. Chỉ sau hai năm hoạt động nghệ thuật, người ta đã tôn vinh là “nữ hoàng nhạc soul”.

Ca khúc "Respect"

Một trong những ca khúc đình đám nhất của bà là “Respect” mà cho đến thời điểm này đã được xem là tuyên ngôn nữ quyền và sự tự do của con người. “Respect” là ca khúc mà ở đó, người phụ nữ đòi hỏi một loại tình dục được kết tinh từ tình yêu – nghĩa là có sự tôn trọng và bình đẳng từ người đàn ông – không phải sự rẻ mạt và nghĩa vụ phải phục tùng như bấy lâu nay người phụ nữ phải chịu đựng. Ngay lập tức, ca khúc tạo ra làn sóng nữ quyền và quyền bình đẳng rộng khắp trong những năm 60 của thế kỷ trước, giữa cuộc đấu chính trị vẫn còn nhiều mâu thuẫn. Ca khúc này cũng được đạt vị trí đầu tiên tại Mỹ và Áo.

Tạp chí Time đã xếp bà vào top 100 nhân vật có ảnh hưởng nhất thế kỉ XX, đứng chung với hàng loạt vĩ nhân ở mọi lĩnh vực khác. Năm 2008, tạp chí âm nhạc danh tiếng của Mỹ Rolling Stone bầu chọn Aretha ở vị trí số một trong danh sách 100 ca sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại. Aretha Franklin là một trong những ca sĩ giành được nhiều giải Grammy nhất, với 20 giải Grammy cho tới thời điểm này, trong đó có giải Grammy Huyền thoại sống và giải Grammy Thành tựu trọn đời.

Trải qua nhiều năm tháng, làng nhạc thế giới thay đổi liên tục và luôn đòi hỏi người nghệ sĩ phải thích ứng, nhưng chất giọng và những bài hát của Aretha Franklin vẫn được xem là ca khúc mẫu mực trong làng nhạc thế giới. Ngoài ra, bà cũng là nhân vật nâng tầm vóc dáng của người da màu không những trong công cuộc bình đẳng với người da trắng, mà cả nghệ thuật thế giới đương đại.