Bolero tội tình gì mà người tài cứ mang ra phụ bạc?

Lê Minh Sơn, nhạc sĩ có một số bài hát “khác người”, một thời có chút tên tuổi đã vội vỗ ngực xưng tên: “Việc bùng nổ các đêm nhạc Bolero là sự đau khổ đối với người sáng tạo”. Rồi hôm nay, Tùng Dương lại cho rằng: "Tôi muốn nói rõ một lần nữa là Bolero chỉ mang tính hoài niệm, không mang tính chất sáng tạo, phát triển nền âm nhạc. Già trẻ, lớn bé mà đều đắm đuối với Bolero thì đúng là một sự thụt lùi”. Nhưng hỡi ôi, Bolero có tội tình gì mà những người tài bôi nhọ hết lần này đến lần khác?

Tùng Dương bôi nhọ Bolero, khác vì xem nhẹ những danh ca thuở vàng son từng đắm đuối với khán giả?

Đây không phải lần đầu những tranh cãi nổ ra xung quanh câu chuyện dòng nhạc “sang, hèn”. Nhưng nói riêng sự “miệt thị” Bolero của nam ca sĩ Tùng Dương thì dòng nhạc này có tội tình gì mà đãi bôi đến như thế. Với vị thế của một Divo, Tùng Dương khẳng định sẽ không bao giờ thực hiện một album nhạc Bolero nào, dù được tài trợ “trọn gói”. Câu chia sẻ này đang khiến dư luận nảy sinh nhiều luồng ý kiến tranh cãi. Đặc biệt là những nghệ sĩ từng tha thiết với nhạc vàng, lại được dịp bày tỏ nỗi niềm trước dòng nhạc mang đậm hồn Việt.

Âm nhạc của Tùng Dương, liệu bao nhiêu khán giả thấu?

Nhìn lại chặng đường âm nhạc của Tùng Dương, có lẽ khán giả vẫn còn quá xa lạ với những sản phẩm chỉnh chu nhưng đầy tính học thuật (mang nhiều màu sắc nổi loạn) của giọng ca “Con cò”. Ghi dấu bằng những ca khúc ma mị, ấn tượng đi kèm với phong cách cổ quái và có phần lập dị trên sân khấu, Tùng Dương là một tên tuổi không được nhiều khán giả trẻ, đặc biệt những khán giả có thị hiếu âm nhạc “bình dân” biết đến. Chẳng trách mà khán giả của Tùng Dương chỉ là những người có gu âm nhạc đẳng cấp, khác biệt và mang đầy tính suy tư văn học.

Tùng Dương luôn ghi dấu trong lòng khán giả bằng phong cách âm nhạc ma mị, khác người

Suốt một thời gian dài, Tùng Dương như kẻ cô đơn đi tìm đường ra cho con đường đơn độc. Không phải bởi dòng nhạc quá đỗi cao cấp, phong thái nổi loại trong những màn biểu diễn của Tùng Dương không mê hoặc được những khán giả vốn dĩ đã quá gần gũi với những điều bình dị. Ắt hẳn sẽ có những lần Tùng Dương cảm thấy buồn tủi khi dòng nhạc theo đuổi quá kén người nghe, của những đêm diễn quá đỗi “học thuật” rời rạc vài ba tiếng vỗ tay. Bấu víu vào quan điểm âm nhạc phải sang trọng, phải kế thừa truyền thống, là sự cách tân mang hơi thở dân ca đương đại, nam ca sĩ vẫn tự tin cho rằng Bolero là một dòng nhạc bình dân, rẻ tiền, là sự thụt lùi về âm nhạc. Nhưng âm nhạc mà không mang tính đại chúng, vậy có còn là âm nhạc mà người nghệ sĩ mong ước.

Phát ngôn của Tùng Dương khiến nhiều nghệ sĩ theo đuổi dòng nhạc Vàng chạnh lòng

Trong khi Tùng Dương vỗ ngực xưng tên với những ca khúc đầy tính học thuật thì khán giả lại tìm đến dòng nhạc mà anh cho là “thụt lùi của nền âm nhạc” để tận hưởng sứ mạng vốn dĩ. Âm nhạc là để xoa dịu, âm nhạc để tận hưởng chứ không để “dạy đời”. Người yêu nhạc cũng có nhiều tầng lớp, nhiều thế hệ. Mỗi vùng miền, mỗi tầng lớp, mỗi giai đoạn lịch sử lại có những thị hiếu âm nhạc riêng. Chỉ có nhạc hay hoặc dở chứ không có lại nhạc sang hay hèn.

Âm nhạc khiến khán giả quằn quại trong những mớ cảm xúc hỗn độn, trong cái tôi nổi loạn và đầy trăn trở thì rất khó “thoát xác” để đến với đại chúng. Nhưng để làm cho người ta rơi nước mắt, nghe tim mình nghẹn lại, thương cảm dâng trào thì chỉ có Bolero. Đó chính là dòng nhạc rẻ mà đắt, bình dị mà thâm sâu.

Những giọng ca nổi tiếng của dòng nhạc Bolero

Nhìn lại chặng đường thăng trầm của Bolero, vị thế của dòng nhạc này tại Việt Nam có lẽ vẫn còn quá ư mờ nhạt, cho đến khi Bolero nở rộ trong vài năm trở lại. Gameshow, các chương trình truyền hình thực tế, các cuộc thi âm nhạc thuần Bolero “như cá gặp nước”; nhà nhà thì ôn lại, người người “replay” các ca khúc nổi tiếng cả một thuở vàng son. Không dưng Bolero trở lại và chiếm sóng trong lòng khán giả như thế. Đơn giản, những gì Bolero chứa đựng là cả một quãng đường thanh xuân của những thế hệ người Việt, của những thăng trầm thế cuộc, của những bước đi không ngừng nghỉ để oanh liệt ghi dấu bao thế hệ danh ca.

Những nghệ sĩ hát Bolero thế hệ mới

Chưa kể, nói tới Bolero, mấy ai dám vỗ ngực xưng tên rằng bản thân là nghệ sĩ đã chinh phục tất cả khán giả yêu nhạc bằng dòng nhạc này. Phải biết rằng, nhạc Bolero gốc Mỹ Latin, lan ra sang Tây Ban Nha, Pháp rồi qua Việt Nam từ đầu thế kỷ XX. Bolero gặp dân ca và âm nhạc Nam bộ như cá gặp nước hoá rồng. Nó chân chất, nó sâu lắng đi vào lòng người nghe bằng điệu nhạc đơn giản và ca từ mộc mạc, thấm đẫm tình. Nghệ sĩ hát Bolero cũng không cần màu mè, kĩ nghệ như những tay chơi đẳng cấp. Đôi lúc còn không thèm mang danh ca sĩ, không cần phải học nhạc nhiều, những tiếng hát điệu Bolero bên đường, trên vỉa hè luôn gây cho người nghe những xúc cảm rợn người.

Không ai dạy nghệ sĩ hát Bolero mà do dòng máu âm nhạc chảy tràn trong tâm thức của họ

Sang hèn do cách thể hiện, cách cư xử của con người, không phải cứ khác người, cứ học thuật, trường lớp mới sang. Không hẳn cứ nghe nhạc Johann Sebastian Bach, Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven, Franz Schubert, Johannes Brahms, Robert Schumann mới là người sang, vấn đề là nghe mà có thấu cảm, có rung động, có hiểu không, hay chỉ nghe theo phong trào mà thưởng ngoạn. Không hẳn nghe hay hát nhạc Bolero là hèn, là sến. Người sang ngồi ngâm nga vài tiếng đờn cũng sang.

Bolero hay những dòng nhạc quốc tế, dân ca phải đặt ngang hàng. Khi phán xét, hãy nghĩ rằng việc đặt kề cận nhau những thị hiếu quá đỗi khác biệt sẽ dẫn đến những lời nói lệch lạc. Công tâm mà rằng thì với một nghệ sĩ, việc tôn trọng tổ nghiệp là một điều mà ai cũng tâm niệm. Tổ nghiệp cho ai thì người nấy hưởng. Nghệ sĩ nào được tổ nghiệp hậu đãi, thì hưởng. Hà cớ chi phải gắt gỏng chê bai. Hát sao để có nhiều người nghe mình, yêu tiếng hát của mình, đó mới là niềm tự hào của người nghệ sĩ.

Âm nhạc không có sang hèn, chỉ có hay dở

Người Việt thường có quan điểm, chuyện ăn uống, hưởng thụ không đơn giản chỉ là vật chất đơn thuần. Nó còn là sự phù hợp thị hiếu, sự “ăn khớp” với thuần phong và sự hấp dẫn trong cốt tuỷ chứ không o ép. Bỏ ra núi vàng, núi bạc để học đòi theo những thứ xa hoa trong khi bản thân cảm thấy không phù hợp thì chi bằng quay về với những niềm vui bình dị, giản đơn mà mặc sức tận hưởng. Quan điểm này có lẽ quá đỗi đúng đắn với câu chuyện về phát ngôn của Tùng Dương và những ca/nhạc sĩ đang nghiền ngẫm về chân lý đằng sau phát ngôn ấy.