Tính thương mại của văn hóa fancam tại Kpop và sự vụt sáng bất ngờ của Bambino

Tuần rồi, Kpop bất ngờ chứng kiến một "hiện tượng comeback" vụt sáng. Phát hành album thứ hai kể từ khi ra mắt năm 2015, đạt hàng triệu lượt view trên youtube và trở thành “nữ hoàng fancam” thế hệ mới, Bambino bỗng vượt qua những cái tên xu hướng hàng đầu như Twice, G-Friend, Red Velvet,… và trở thành tâm điểm của mọi chú ý từ công chúng.

Cái tên này có vẻ vẫn còn khá xa lạ với các fan Kpop quốc tế. Nhưng riêng tại Hàn Quốc, Bambino đã và đang tạo một sức hút vô cùng mạnh mẽ với các fan nam. Để hiểu điều gì đang xảy ra, trước tiên, hãy tìm hiểu qua về văn hóa fancam tại Kpop.

Cùng với sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ, sự cải tiến vượt bậc của công nghệ sản xuất video, phim và khả năng chia sẻ của mạng xã hội, những cách thức quảng bá cho idol cũng ngày càng đa dạng hơn. Và fancam chính là kết quả của "cuộc cách mạng" công nghệ tại Kpop. Không cần đến những chiếc máy ảnh đắt tiền, chỉ cần một chiếc điện thoại di động có chức năng quay phim, chúng ta đã có thể sở hữu hàng loạt fancam chất lượng tốt. Và không thể nhắc đến Youtube - một công cụ thiết thực có thể mang đến hàng triệu lượt view cho những tay quay phim nghiệp dư.

Một trong những "hiện tượng fancam" đình đám nhất Kpop chính là Hani của EXID. Từ một nhóm nhạc đứng trên bờ vực tan rã, EXID bỗng chốc vươn lên thành một trong những girlgroup hàng đầu khi đoạn fancam "Up &Down" thu hút đến hơn 20 triệu lượt view trên Youtube. Từ đó, fancam được chú ý nhiều hơn và trở thành một trào lưu không thể thiếu trong ngành công nghiệp idol.

Chúng ta nên có một cái nhìn trung thực hơn về văn hóa fancam. Những người quay fancam thường là các fan chỉ chú tâm đến thần tượng đang đứng trước mặt mình. Idol được quay fancam thường là những thần tượng nữ sexy, nóng bỏng. Mục đích của fancam, nói trắng ra, chính là để thỏa mãn các fan nam là chủ yếu. Đó là lý do tại sao những màn biểu diễn quyến rũ, "thiếu vải" và đầy khiêu khích trên sân khấu của các idol nữ luôn xuất hiện nhiều nhất trong các fancam.

Văn hóa fancam trong âm nhạc ban đầu hoàn toàn mang tính tôn vinh nghệ sĩ. Tuy nhiên, theo thời gian, nó đã dần bị biến tướng. Việc quay fancam thường được hiện bởi các fan đứng dưới sân khấu, ở góc độ mà các nghệ sĩ nữ thường rơi vào tình trạng "dở khóc dở cười" với trang phục biểu diễn là váy ngắn hoặc quần short. Và ở các góc độ đó, màn biểu diễn của các nghệ sĩ gần như chẳng còn giữ được tính nghiêm túc, và đó là khi các khán giả nam đạt được mục đích của mình!

Từ sau sự cố của Hani, các công ty giải trí thay vì cẩn trọng trong trang phục biểu diễn, thì họ lại bắt đầu tận dụng văn hóa fancam với những bộ cánh hở hang để mong muốn tạo ra một "Hani mới". Những bộ trang phục xuyên thấu, những chiếc váy siêu ngắn, những chiếc quần "mặc mà như không" được các nghệ sĩ nữ sử dụng nhiều hơn trên sân khấu, kèm theo đó là các động tác khiêu khích, rất nhiều bị nhà đài "cấm cửa". Những ví dụ điển hình cho trường hợp này có thể kể đến AOA, Stellar, hay Hello Venus.

Bên cạnh các nhóm nhạc thần tượng nổi tiếng, Kpop vẫn đang có một loạt các nhóm nữ gần như vô danh, tồn tại chủ yếu là để phục vụ cho văn hóa fancam. Họ không được xây dựng mô hình theo một nhóm nhạc thần tượng điển hình, không quảng bá trên các chương trình âm nhạc, cũng không phát hành MV, thậm chí cũng không lấy âm nhạc làm định hướng chính. Họ hầu hết chỉ xuất hiện ở các buổi biểu diễn công cộng, cover vũ đạo các bản hit của những nhóm nhạc nổi tiếng. Mục đích chính của những màn trình diễn này là lợi dụng văn hóa fancam để đạt được sự nổi tiếng như mong muốn. Biểu diễn trực tiếp trên sân khấu, dù ít dù nhiều cũng sẽ có fancam, và biết đâu, chính họ sẽ được như Hani. Đó là lý do tại sao mà khán giả không thể phân biệt được họ là nhóm nhạc hay vũ đoàn, mặc dù ranh giới giữa hai khái niệm này tương đối rõ ràng.

Và thành công theo con đường này đã đến với Bambino, khi thành viên Eunsol của nhóm được biết đến như một Hani thứ hai. Bambino được thành lập bởi JS Ent vào năm 2015, và album đầu tay “Oppa, Oppa” của họ thất bại không thể thảm hại hơn. Giọng hát tàm tạm, vũ đạo không có gì nổi bật, những màn biểu diễn trên sân khấu chẳng có gì hập dẫn, và kết quả, họ chìm nghỉm giữa một rừng tân binh Kpop ra mắt cùng năm. Tuy nhiên, fancam đã trở thành chiếc phao cứu sinh cho Bambino. Sau khi Eunsol trở thành "hiện tượng fancam" với các màn biểu diễn “Worth it”, “Oppa, Oppa”, “New Thang” gắn mác 19+, MV của nhóm bắt đầu được nhiều người tìm xem hơn khi công chúng tò mò muốn biết họ là ai. 

MV vừa phát hành của Bambino - "Shower Moonlight", dẫu đã được cải thiện hơn về mặt âm nhạc và hình ảnh, nhưng nó vẫn chưa đáp ứng được các tiêu chuẩn cơ bản của một MV Kpop thường thấy. Tương tự như “Oppa, Oppa”, giọng hát của Bambino vẫn gây thất vọng, vũ đạo cũng đầy tính khiêu khích. MV được dự đoán sẽ cùng chung số phận với “Oppa, Oppa”, sớm bị "chôn vùi" dưới một loạt fancam biểu diễn trực tiếp của họ.

Không riêng gì Bambino, văn hóa fancam cũng đã trở thành mục đích tồn tại của rất nhiều nhóm nhảy. Laysha - "chị em" cùng nhà với Bambino, Ace, Six Bomb hay Tweety chính là những đối thủ trực tiếp của các cô gái hiện nay.

Cũng giống như fanfic hay shipping, văn hóa fancam đang dần trở nên cực đoan trong văn hóa giải trí của các fan Kpop. Fancam đang trở thành xu hướng mới trong cộng đồng fan nam, tương tự như fanfic đối với các fan nữ. Cùng với sự phát triển của công nghệ, văn hóa fancam cực đoan tồn tại trong công nghiệp giải trí Hàn Quốc đang đẩy các nhóm nhạc nữ đi quá giới hạn của khái niệm "nghệ thuật" đơn thuần, để rồi trở thành đối tượng thỏa mãn nhu cầu không đứng đắn của một bộ phận nam giới.

Có bao nhiêu nhóm nhạc nữ đang và sẽ bước theo con đường của Bambino? Và rồi tương lai nào sẽ chờ đợi họ, khi con đường mà họ chọn, ngay từ đầu đã phải chịu biết bao ánh nhìn soi mói và dè bỉu như thế này?

Khánh Linh lược dịch